Co znajdziesz w artykule?
Jako fizjoterapeuci, osteopaci i integratorzy strukturalni z kilkudziesięcioletnim doświadczeniem klinicznym, praktycznie każdego dnia pracujemy ze zwyrodnieniową chorobą stawu biodrowego. W poniższym artykule przedstawiamy jedynie wycinek naszej wiedzy. W o wiele szerszym zakresie (diagnostyka oraz klinika) zajmujemy się tym tematem podczas naszego kursu Masażu Tkanek Głębokich, do którego serdecznie zachęcamy wszystkich terapeutów (również studentów).
Staw biodrowy jest typowym stawem kulistym zbudowanym z głowy kości udowej oraz panewki utworzonej przez kość miedniczą. Są na niego nakładane bardzo duże obciążenia podczas codziennych aktywności, co może doprowadzać do uszkodzeń jego powierzchni stawowych, a rezultacie do powstawania choroby zwyrodnieniowej. Dochodzi do niej w momencie gdy procesy degradacji chrząstki stawowej przewyższają procesy jej regeneracji, a jedna kość zaczyna wywierać nacisk na drugą, co wywołuje dolegliwości bólowe.
Wtórna choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego – etiologia
Możemy mówić o pierwotnej (inaczej idiopatycznej) lub wtórnej chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego. Ta pierwsza ma nieuchwytną przyczynę, zaś w drugiej możemy wyróżnić wiele czynników, które będą prowadziły do uszkodzeń chrząstki stawowej i zaliczamy do nich między innymi:
- dysplazje stawu biodrowego,
- wrodzone biodro szpotawe,
- chorobę Legga- Calvego- Perthesa,
- zakażenie gruźlicze lub ropne,
- złuszczenie głowy kości udowej,
- jałowa martwica stawu biodrowego,
- po złamaniu szyjki kości udowej,
- urazy stawu biodrowego (ostre i przewlekłe),
- choroby metaboliczne,
- choroby endokrynologiczne (np. cukrzyca, niedoczynność tarczycy),
- choroba Pageta,
- reumatoidalne zapalenie stawów.
Można zauważyć, że wtórna choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego powstaje na podłożu rozwoju innych chorób, które jako pierwsze spowodowały uszkodzenie stawu. Dotyka ona przeważnie młodych osób.
Wtórna choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego – objawy i diagnostyka
Do charakterystycznych objawów wtórnej choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego należy ból zlokalizowany najczęściej w okolicy pachwiny, który w późniejszym etapie może promieniować na przednią powierzchnię uda, a także kolana. Dolegliwości bólowe prowokowane są ruchem, który powoduje tarcie powierzchni stawowych o siebie, a także często pacjenci zgłaszają bóle nocne. Wraz z postępem choroby pojawia się ograniczenie zakresu ruchu głównie rotacji wewnętrznej, odwiedzenia i wyprostu. Innym przejawem rozwijającej się choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego jest pojawiająca się po bezruchu, często o poranku sztywność stawu, trwająca krócej niż 30 minut. W badaniu przedmiotowym zauważalne są również zaburzenia chodu, bolesność uciskowa podczas badania palpacyjnego, osłabienie siły mięśniowej, nieprawidłowe ustawienie miednicy, słyszalne trzeszczenia w stawie. Jednak należy wiedzieć, że objawy choroby często pojawiają się dopiero przy znacznym zaawansowaniu.
Dodatkowo wykonuje się badanie obrazowe tak jak zdjęcia radiologiczne, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. W przeciwieństwie do pierwotnej choroby zwyrodnieniowej stawów, w jej wtórnej postaci oprócz widocznych zwyrodnień powierzchni stawowych będzie można dostrzec zmiany wywołane wcześniej występujących chorób.
Ważna jest znajomość tak zwanej „maski kolanowej”, co oznacza, że w momencie zgłaszania bólu stawu kolanowego przez pacjenta, należy przeprowadzić diagnostykę stawu biodrowego, gdyż etiologia tych dolegliwości może wywodzić się właśnie z niego.
Wtórna choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego – leczenie
W sytuacji, gdy choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego nie jest jeszcze na zaawansowanym poziomie, istnieje możliwość stosowania leczenia zachowawczego. Na samym początku należy uświadomić pacjenta, na czym polega jego choroba i że również wiele zależy od wysiłku włożonego od niego samego. Jeżeli zmaga się z nadwagą trzeba zwrócić uwagę na konieczność zrzucenia zbędnych kilogramów w celu ograniczenia ich destrukcyjnego działania na chrząstkę stawową.
W usprawnianiu ruchowym należy przeprowadzać ćwiczenia zwiększające zakres ruchomości stawu biodrowego, jak i wzmacniające siłę mięśni odpowiedzialnych za wyprost, odwodzenie i rotację wewnętrzną. W celu rozluźnienia nadmiernie napiętych mięśni i możliwych przykurczy zastosowanie mają stretching, terapia punktów spustowych, a także techniki mięśniowo-powięziowe. Niezbędna jest również nauka prawidłowego wzorca chodu, a także podstawy ergonomii, które pacjent musi zastosować, aby ograniczyć postęp choroby zwyrodnieniowej.
Gdy dolegliwości bólowe są większym problemem niż sztywność stawu, wykonuje się zabieg osteotomii sposobem McMurraya. Stosowana jest ona u młodych pacjentów, u których zdolność do zrostu jest większa. U pacjentów starszych lub młodszych z zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi niezbędna jest endoprotezoplastyka stawu biodrowego. P
o zabiegu operacyjnym również konieczna jest rehabilitacja celem otworzenie zakresu ruchu w stawie, siły mięśniowej i kontroli nerwowo-mięśniowej. W pierwszym etapie po operacji należy przeprowadzać ćwiczenia przeciwzakrzepowe i oddechowe.
Wraz z poprawą stanu chorego można wprowadzać ćwiczenia zwiększające zakres ruchu, wzmacniające siłę mięśniową, trening chodu z nauką ostrożnego obciążenia kończyny, a także ustrzec przed szkodliwym działaniem przyjmowania pozycji stawu biodrowego w zgięciu, przywiedzeniu i rotacji wewnętrznej- należy o tym pamiętać podczas wykonywania czynności dnia codziennego.
Zapewne zainteresuje Cię artykuł o pierwotnej chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego