Pierwotna choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego – etiologia
Każdy staw naszego organizmu odżywiany jest dzięki ruchom, jakie w nim zachodzą, dlatego między innymi tak często powtarzane jest, że „ruch to zdrowie”.
Do pewnego momentu życia chrząstka stawowa ma zdolność do sprawnej regeneracji i znosi obciążenia na nią nakładane. Jednak wraz z wiekiem może dojść do zachwiania równowagi między jej syntezą a degradacją, prowadzą do jej zmian morfologicznych i biochemicznych. Powoduje to uszkodzenia chrząstki stawowej, a także zwiększenia zagęszczenia tkanki kostnej i powstawania tak zwanych osteofitów.
Podobnie jest w przypadku pierwotnej choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego. W przeciwieństwie do wtórnej choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego (która powstaje na tle innych chorób), jej etiologia jest nieuchwytna, choć można domniemywać, że ma ona związek z czynnikami genetycznymi. Jednak nie oznacza to, że nie mamy wpływu, czy choroba ta rozwinie się, czy nie, ponieważ powstaje ona na skutek stałego, wieloletniego obciążania chrząstki, która w końcu zaczyna się ścierać.
Czynnikami ryzyka choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego są:
- wiek powyżej 40 roku życia,
- płeć żeńska (związane jest to ze zmianami hormonalnymi w okresie pokwitania),
- wykonywany zawód (choroba zwyrodnieniowa stawów dotyka osoby w przeszłości zajmowały się rolnictwem, ale także biegaczy długodystansowych i atletów),
- niedobór estrogenów,
- otyłość,
- ciężka praca fizyczna,
- palenie tytoniu.
Pierwotna choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego – diagnostyka
Choroba występuje u osób starszych, często mówi się o nadmiernym przeciążeniu stawu, choć w wielu przypadkach jej powstanie nie jest wyjaśnione do końca. Ból często występuje w stawie biodrowym w okolicy pachwiny, pośladka lub krętarza większego i może promieniować do stawu kolanowego. Pojawiają się trudności w poruszaniu się i utrzymaniu pionowej sylwetki. Sen często staje się zaburzony, a sztywność biodra uwidacznia się podczas czynności dnia codziennego kiedy np. jest problem z założeniem skarpetek. Utrwalony przykurcz przywiedzeniowy z pozornym skrótem kończyny jest dość częstym zjawiskiem.
Dodatkowo w staniu jednonóż zauważalny jest objaw Trendelenburga, dodatni objaw Patricka oraz zaniki mięśni uda i podudzia. Poza tym pacjenci mogą skarżyć się na sztywność poranną, trwającą poniżej 30 minut oraz będą informować, że dolegliwości bólowe nasilają się podczas ruchu, a ustępują w trakcie odpoczynku.
Jeśli chodzi o badania obrazowe to wykonuje się RTG, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny, a niekiedy w badaniu rozwoju choroby można wspomóc się badaniem scyntygraficznym. W odróżnieniu od wtórnej postaci, w pierwotnej chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego w badaniu radiologicznym będą widoczne zmiany typowo dotyczące degeneracji chrząstki stawowej, a nie współistniejących chorób, jak ma to miejsce we wtórnej.
Postępowanie
We wczesnym okresie choroby ważna jest edukacja pacjenta na temat tego, że nadmierne kilogramy zwiększają uszkodzenia stawu i wymagana jest redukcja masy ciała. Poza tym jeżeli zmiany nie są na tyle zaawansowane możliwe jest wprowadzenie leczenia zachowawczego. Pacjenci z chęcią będą stosowali leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, jednak należy ich przekonać do tego, że ruch, mimo iż bolesny może poprawić ich stan.
Fizjoterapia w leczeniu wtórnej choroby zwyrodnieniowej stawów będzie polegać na:
- ćwiczeniach zwiększających zakres ruchomości w stawie,
- ćwiczenia wzmacniających siłę mięśni odpowiedzialnych za wyprost, odwodzenie i rotację wewnętrzną,
- stretchingu, który będzie niwelował możliwe przykurcze,
- stosowaniu technik mięśniowo- powięziowych,
- nauce odpowiedniego obciążania kończyny,
- edukacji w zakresie ergonomii.
Ponieważ pierwotna choroba zwyrodnieniowa stawów dotyka najczęściej starsze osoby, których zdolności regeneracyjne kośćca nie są takie jak u osób młodszych, stosuje się u nich endoprotezoplastykę stawu biodrowego. Zabieg ten też przeprowadza się u osób młodych, u których choroba zwyrodnieniowa jest już na zaawansowanym poziomie. Po przeprowadzeniu zabiegu pacjenta czeka rehabilitacja.
Począwszy od ćwiczeń przeciwzakrzepowych i oddechowych oraz stopniowego obciążania kończyny po ćwiczenia zwiększające zakres ruchomości w stawie, wzmacniające siłę mięśniową, treningu chodu, a także edukacji pacjenta. Należy unikać ruchów zgięcia, przywiedzenia, rotacji wewnętrznej, a także pamiętać o tym, że w procesie leczniczym, bardzo dużą rolę odgrywa sam pacjent i to czy przestrzega zasad ergonomii w codziennych czynnościach i zapobiega nadmiernej masie ciała.
Zapewne zainteresuje Cię artykuł o wtórnej chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego
