Indukcja mięśniowo-powięziowa (MIT)

Termin: 10-13 kwietnia 2025

Główne tematy:

Są to warsztaty teoretyczno-praktyczne podsumowujące podstawowe pojęcia związane z powięzią:

• Definicja powięzi, jej składników i znaczenia dla ruchu ciała:
  – Anatomia
  – Embriologia
  – Histologia
  – Neurologia
  – Biomechanika
• Badanie pacjenta.
• Analiza zespołu dysfunkcji powięziowej.
• Zasady stosowania podstawowych procedur MIT.
• Zastosowanie terapeutyczne w dysfunkcjach mięśniowo-powięziowych związanych z powięzią piersiowo-lędźwiową.

Podstawy teoretyczne związane z układem powięziowym:

• Poszukiwanie modelu opieki zdrowotnej.
• Koncepcja układu powięziowego.
• Powięź jako ciągła sieć: od mikro- do makrostruktury.
  – Anatomia układu powięziowego na podstawie doświadczeń z sekcji zwłok niebalsamowanych.
  – Embriologiczne aspekty układu powięziowego.
  – Histologia tkanki łącznej (Żywa macierz; Włókna; Układ mikrowakuolarny; Dynamika i komunikacja komórek; Proces homeostazy) napięciowej; Receptory i mechanotransdukcja).
  – Neuroanatomia układu powięziowego (Powięź i percepcja bólu; Interocepcja i aferentna droga homeostazy; Interocepcja i centralna sensytyzacja).
  – Biomechanika kompleksu mięśniowo-powięziowego ludzkiego ciała (Przekazywanie siły w jednostce mięśniowo-powięziowej; Adaptacja i ułatwianie procesu ślizgania).
• Uraz układu powięziowego i proces naprawy urazu.
  – Patologia kontra dysfunkcja.
  – Rozwój procesu dysfunkcyjnego.
  – Ograniczenie mięśniowo-powięziowe i zespół dysfunkcji mięśniowo-powięziowej.
• Zasady badania zespołu dysfunkcji mięśniowo-powięziowej.

Podstawy procesu indukcji mięśniowo-powięziowej.

• Badanie pacjenta.
  – Globalna ocena
  – Specyficzne testy funkcjonalne
  – Testy palpacyjne
• Zasady terapii.
• Sekwencja terapii.
• Monitorowanie pacjenta.
• Wskazania i przeciwwskazania.
• Stosowanie procedur głaskania (ang.: stroke procedures).
• Stosowanie utrzymanych procedur systemowych.

Stosowanie procedur indukcji mięśniowo-powięziowych w najbardziej powszechnych restrykcjach związanych z powięzią piersiowo-lędźwiową.

• Analiza specyfiki biomechaniki odcinka lędźwiowo-miedniczego i klatki piersiowej w kontekście zachowania powięzi.
• Ocena zmian patomechanicznych związanych z restrykcjami mięśniowo-powięziowymi odcinka lędźwiowo-miedniczego i klatki piersiowej.
• Zastosowanie specyficznych terapii w obrębie struktur okolicy lędźwiowo-miedniczej.
• Zastosowanie specyficznych terapii w obszarze klatki piersiowej.

Harmonogram:

• Czwartek – Piątek – Sobota – Niedziela: 8:00 do 17.30
• godzinna przerwa na lunch
• 8.5 godziny każdego dnia x 4 dni = 34 godziny
• Harmonogram może ulec zmianie w zależności od lokalnych potrzeb w odniesieniu do dni tygodnia i godzin.

Termin: 5-7 grudnia 2025
Aby wziąć udział w drugim zjeździe, należy ukończyć zjazd pierwszy.

Teoretyczno-praktyczne. Skupia się na zastosowaniu procedur indukcji mięśniowo-powięziowej w najczęstszych ograniczeniach odcinka szyjnego i kompleksu stawu barkowego. Program obejmuje dyskusję i zastosowanie następujących tematów:

• Analiza specyfiki biomechaniki odcinka szyjnego i kompleksu stawu barkowego z ograniczeniami układu powięziowego.
• Ocena zmian patomechanicznych związanych z restrykcjami mięśniowo-powięziowymi w odcinku szyjnym i kompleksie stawu barkowego.
• Zastosowanie specyficznych terapii w obrębie obszaru szyjnego i kompleksu barkowego.

Harmonogram:

• Piątek – Sobota – Niedziela: 8:00 do 17.30
• Godzinna przerwa na lunch
• 8.5 godziny każdego dnia x 3 dni = 25.5 godziny
• Harmonogram może ulec zmianie w zależności od lokalnych potrzeb w odniesieniu do dni tygodnia i godzin.

Termin: 27-29 marca 2026
Aby wziąć udział w trzecim zjeździe, należy ukończyć zjazd pierwszy i drugi.

Teoretyczno-praktyczne. Skupia się na zastosowaniu technik indukcji mięśniowo-powięziowej w najpowszechniejszych restrykcjach kończyn górnych oraz dolnych. Program obejmuje dyskusję i zastosowanie następujących tematów:

• Analiza specyfiki biomechaniki kończyn górnych oraz dolnych z ograniczeniami układu powięziowego.
• Ocena powiązanych zmian patomechanicznych w kończynach górnych i dolnych.
• Zastosowanie specyficznych terapii dla kończyn górnych oraz dolnych.

Harmonogram:

• Piątek – Sobota – Niedziela: 8:00 do 17.30
• Godzinna przerwa na lunch
• 8.5 godziny każdego dnia x 3 dni = 25.5 godziny.
• Harmonogram może ulec zmianie w zależności od lokalnych potrzeb w odniesieniu do dni tygodnia i godzin.

Podstawowe umiejętności:

• Uczestnicy zademonstrowali posiadanie i zrozumienie wiedzy dotyczącej procesu MIT.
• Uczestnicy posiadają zdolność zbierania i interpretowania informacji o subiektywnych i obiektywnych objawach związanych z FDS.
• Uczestnicy wiedzą jak zastosować swoją wiedzę w trakcie badania SFDS.
• Uczestnicy rozwinęli zdolności uczenia się, niezbędne do zdefiniowania celów procesu MIT.
• Uczestnicy wiedza jak promować tworzenie i rozwój programi terapii MIT.

Ogólne umiejętności:

• Zdobycie i zrozumienie metod, procedur i akcji związanych z badaniem FDS, skupionych na praktyce klinicznej.
• Zdobycie doświadczenia w badaniu, planowaniu i implementacji MIT.
• Zrozumienie wagi wiedzy, umiejętności, zdolności i postaw sterujących procesem.
• Zdobycie umiejętności manualnych w eksploracji, podejmowaniu decyzji i implementacji terapii.
• Ocena funkcjonalnych możliwości pacjentów.
• Planowanie interwencji terapeutycznych.
• Wykonywanie interwencji MIT.
• Ocena ewolucji wyników.

Specyficzne umiejętności:

• Specyficzne umiejętności (teoria).
• Identyfikacja elementów strukturalnych, biomechanicznych i kinematycznych ludzkiego układu mięśniowo-szkieletowego.
• Identyfikacja anatomicznych aspektów układu powięziowego.
• Opisywanie struktury molekularnej powięzi.
• Charakteryzowanie biomechanicznej struktury powięzi.
• Analizowanie patomechaniki układu powięziowego.
• Różnicowanie i stosowanie faz badania FDS.
• Analizowanie dynamiki macierzy zewnątrzkomórkowej oraz jej wagi w procesie mechanotransdukcji.
• Powiązanie procesu mechanotransdukcji i jego wpływu na dynamikę układu powięziowego z homeostazą całego organizmu.
• Omówienie aktywacji komórkowych mechanizmów epigenetycznych.
• Zastosowanie zjawiska tensegracji (tensegrity) w analizie patomechaniki układu mięśniowo-szkieletowego.
• Posiadanie wiedzy na temat ogólnej struktury i funkcjonalności organizmu ludzkiego.
• Przedstawienie procesu zmian adaptacyjnych w ludzkim ciele.
• Opisanie plastyczności powięzi w kontekście neurodynamiki.
• Posiadanie wiedzy na temat układu tonicznego postawy.
• Posiadanie wiedzy o różnych mechanoreceptorach i ich działaniu.
• Posiadanie wiedzy na temat różnych ścieżek mechanotransmisji na poziomie rdzenia kręgowego.
• Identyfikacja faz uczenia się poznawczego.
• Posiadanie wiedzy na temat szlaków reakcji motorycznej i ich manualnej modulacji (Selektywna manualna indukcja ang.: Selective Manual Induction – SMI).
• Posiadanie wiedzy na temat technik leczenia zaburzeń tych szlaków.
• Posiadanie wiedzy o różnych technikach manualnych optymalizujących zachowanie mechanoreceptorów.

Profesjonalne umiejętności (praktyka):

• Rozwinięcie umiejętności palpacji.
• Identyfikacja warstw układu powięziowego.
• Identyfikacja wzorców uwięźnięcia układu mięśniowo-powięziowego (haczyki mięśniowo-powięziowe, punkty uwięźnięcia i pasma uwięźnięcia).
• Nauka doprowadzania tkanki do punktu zrównoważonego napięcia błony.
• Posiadanie umiejętności identyfikowania, opisywania i różnicowania procedur wymaganych w procesie terapeutycznym MIT.
• Nauka, planowanie i stosowanie procesu terapeutycznego.
• Ocena statycznych oraz dynamicznych wzorców z perspektywy koncepcji tensegracji.
• Ocena dysfunkcji dróg wejścia informacji do układu tonicznego postawy.
• Stosowanie specyficznych procedur w przypadku restrykcji mięśniowo-powięziowych kręgosłupa, klatki piersiowej i kończyn.
• Stosowanie procedur systemowych indukcji mięśniowo-powięziowych oraz mobilizacji.
• Posiadanie wiedzy o integracji oraz ponownym badaniu pacjenta po przeprowadzonej terapii.
• Posiadanie zdolności do oceny odpowiedzi/reakcji pacjenta w trakcie procesu terapeutycznego.
• Poznanie fizjologicznych i strukturalnych zmian wynikających z procesu terapeutycznego.
• Rozpoznawanie niebezpiecznych sytuacji.
• Odniesienie procesu ponownego badania do progresu w terapii.

Indukcja mięśniowo-powięziowa (MIT) jest podejściem terapeutycznym hands-on (wykorzystującym ręce terapeuty) do całego ciała. Skupia się na przywróceniu zmienionych funkcji ciała. W tym procesie, badania i terapii, praktyk wykonuje delikatny manualny, mechaniczny transfer napięcia (trakcja i/lub kompresja) do wybranej dysfunkcyjnej tkanki.

Wynikiem jest recyprokalna reakcja pochodząca z ciała, która angażuje biomechaniczne, sygnalizacyjne, metaboliczne i w końcu psychologiczne reakcje. Celem tego procesu jest przebudowa reaktywności macierzy tkanki, torowanie i optymalizacja transferu informacji do i poprzez system powięziowy. Jest to przede wszystkim proces nauczania, poszukujący przywróconej homeostazy: odzyskiwanie zakresu ruchu, odpowiedniego napięcia, siły i głównie koordynacji ruchowej (Pilat 2017).

Słowo „Indukcja” wiąże się z odzyskiwaniem torowania ruchu, a nie z biernym rozciąganiem systemu powięziowego. Końcowym celem procesu terapeutycznego nie jest ustalanie stabilnych hierarchii, a raczej torowanie optymalnej adaptacji do wymogów środowiska (Pilat 2014). W tym procesie powinniśmy podkreślać istotność integracji (aktywne zaangażowanie) pacjenta. Wynik (zmiany wizerunku ciała, poprawa funkcjonalnych umiejętności), powinien być oceniony nie tylko przez klinicystę, ale również przez pacjenta.

Aby chronić delikatne struktury odcinka lędźwiowego wymagane jest wsparcie kompleksu mięśniowo-powięziowego, który otacza tułów (Bergmark, 1989; Cholewicki et al. 1997; Willard, 2007, 2012; Schuenke et al. 2012). Badania sugerują, że najistotniejszą strukturą powięziową powiązaną z optymalną dynamiczną stabilizacją ciała jest TLF.

Gracovetsky (2008) twierdzi, że “TLF jest najważniejszą strukturą zapewniającą integralność maszynerii kręgosłupa” oraz „właściwości wiskoelastyczne jej koleganu mają bezpośredni wpływ na sposób wykorzystywania mięśni, a siły są kierowane z podłoża do kończyn górnych’. TLF uczestniczy w utrzymywaniu pozycji dwunożnej, lokomocji, oddychaniu, wykonywaniu zgięcia i wyprostu tułowia i w przenoszeniu siły pomiędzy górnymi i dolnymi kwadrantami ciała (Gatton et al. 2010; Gracovetsky 2008; Carvalhis et al. 2013; Willard et al. 2012, Chaitow 2004, Pilat 2015).

Podobnie inne badania (Stecco 2007; Schleip, 2012; Von Tesarz, 2009; Mense, 2010), ujawniają obecność mechanoreceptorów (wolne zakończenia nerwowe) we wszystkich warstwach anatomicznych FTL. Wilkes et al. (2017) twierdzą, że TLF została podana jako potencjalne źródło przewlekłego bólu.

Morfologia i dynamika powięzi są złożone. TLF jest przedłużeniem rozcięgna głównych mięśni tułowia, które są angażowane w ruch i kontrolę kręgosłupa. Aby osiągnąć te cele, wymagane jest ujednolicenie dynamiki rozległego i silnego układu mięśniowego (m. czworoboczny, m. najszerszy grzbietu, m. pośladkowy wielki, m. równoległoboczny, m. zębaty tylny, m. skośny wewnętrzny, m. skośny zewnętrzny, m. poprzeczny brzucha, kompleks m. prostownika grzbietu (m. wielodzielny, m. najdłuższy, m. biodrowo-żebrowy), m. czworoboczny lędźwi.

Występowanie trójkąta międzypowięziowego dolnego (LIFT) ma również znaczenie w odniesieniu do równej dystrybucji siły przez płaszczyzny powięziowe powiązane z TLF (Schuenke et al 2012, Willard et al 2012). Autorzy zasugerowali, że „trójkąt ten może odgrywać rolę w dystrybucji bocznie przekazywanego napięcia, dla zrównoważenia różnych współczynników wiskoelastycznych, wzdłuż środkowej lub tylnej warstwy TLF” (Schuenke et al 2012).

Ciekawa obserwacja tyczy się również tego, że na poziomie LIFT (poziom L3) powierzchowna warstwa powięzi głębokiej jest przedłużeniem rozcięgna m. najszerszego grzbietu, namięsnej mm. przykręgosłupowych, rozszerza się doogonowo w kierunku powięzi pośladków (poprzez połączenia w obrębie grzebienia kości biodrowej) i dobocznie do m. skośnego zewnętrznego brzucha. W ten sposób tworzy się wytrzymała struktura, rozbudowana na wiele poziomów z włóknami krzyżującymi się w różnych kierunkach. W ten sposób, mechaniczne właściwości składowych TLF wyróżniają się w zakresie dynamicznej stabilizacji odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa (Schuenke et al 2012, Pilat 2017).

• Bergmark A (1989) Stability of the lumbar spine: a study in mechanical engineering. Acta Orthop Scand Suppl 230, 1–54.
• Bogduk N, Twomey, L. Clinical anatomy of the lumbar spine. Churchill Livingstone, London 1991.
• Cholewicki J, Panjabi MM, Khachatryan A (1997) Stabilizing function of trunk flexor-extensor muscles around a neutralspine posture. Spine 22, 2207–2212.
• Pilat A 2003. Inducción Miofascial. Madrid: MacGraw-Hill
• Pilat A 2009 Myofascial induction approaches for headache. In: C. Fernández-de-las-Peñas L, Arendt-Nielsen RD, Gerwin ED. Tension Type and Cervicogenic Headache: pathophysiology, diagnosis and treatment. Jones & Bartlett Publishers: Boston
• Pilat A 2011. Myofascial Induction in: Chaitow, Practical Physical Medicine Approaches to Chronic Pelvic Pain (CPP) & Dysfunction. Elsevier, Edinburgh.
• Pilat A 2014. Myofascial Induction Approach in: Chaitow L Fascial Dysfunction. Manual Therapy Approaches, Handspring 2014
• Pilat A 2015. Myofascial induction approaches. In: Fernández de las Peñas C, Cleland JA, Dommerholt J (editors), Manual Therapy for Musculoskeletal Pain Syndromes of the Upper and Lower Quadrants: An Evidence and Clinical Informed Approach. London: Elsevier; 2015.
• Pilat, A. Myofascial Induction Therapy. In: Liem T, Tozzi P, Chila A, eds. Fascia in Orthopaedic Field. London: Handspring. 2017.
• Schleip R, Duerselen L, Vleeming A, et al. (2012) Strain hardening of fascia: static stretching of dense fibrous connective tissues can induce a temporary stiffness increase accompanied by enhanced matrix hydration. J Bodyw MovTher 16, 94–100.
• Schuenke MD, Vleeming A, Van Hoof T, Willard FH. (2012) A description of the lumbar interfascial triangle and its relation with the lateral raphe: anatomical constituents of load transfer through the lateral margin of the thoracolumbar fascia. J Anat. 221(6):568-76.
• Stecco C, Gagey O, Belloni A, et al. (2007) Anatomy of the deepfascia of the upper limb. Second part: study of innervation. Morphologie 91, 38–43.
• Taguchi T, Hoheisel U, Mense S (2008) Dorsal horn neurons having input from low back structures in rats. Pain 138, 119–129.
• Tesarz J, Hoheisel U, Wiedenhofer B, et al. (2011) Sensory innervation of the thoracolumbar fascia in rats and humans. Neuroscience 194, 302–308.
• Willard FH (2007) The muscular, ligamentous, and neuralstructure of the lumbosacrum and its relationship to low backpain. In: Movement, Stability & Lumbopelvic Pain, 2nd edn. (eds Vleeming A, Mooney V, Stoeckart R), pp. 5–45. Edinburgh: Churchill Livingstone Elsevier.
• Willard FH, Vleeming A, Schuenke MD, Danneels L, Schleip R. (2012) The thoracolumbar fascia: anatomy, function and clinical considerations. J Anat. 221(6):507-36.

Kompendium aktualnej wiedzy o powięzi i MIT: “Indukcja mięśniowo-powięziowa. Anatomiczne podejście do leczenia dysfunkcji powięziowych”

Tom 1 – analizuje dogłębnie teoretyczne aspekty związane z powięzią oraz skupia się na terapeutycznych procedurach metody indukcji mięśniowo-powięziowej dla górnej części ciała. Zobacz Tom 1

Tom 2 – rozszerza część teoretyczną oraz przedstawia procedury terapeutyczne dla dolnej części ciała. Zobacz Tom 2

POZIOM DRUGI

PODEJŚCIE GLOBALNE (66 GODZIN)

Powięź nadaje ciału kształt, tworząc układ determinujący strukturę i ruch ciała, a jego odpowiedź na wszystkie zadania ruchowe jest zawsze globalna – wszystkie części ciała angażują się jednocześnie w mniejszym lub większym stopniu. Zarówno proces badania, jak i terapii dysfunkcji mięśniowo-powięziowych musi brać pod uwagę odpowiedź globalną podczas zastosowania procedur Indukcji Mięśniowo-Powięziowej – całe ciało pacjenta uczestniczy w dostosowywaniu się i poszukiwaniu nowego poziomu homeostazy. Odpowiedź ze strony ciała powstaje jako wynik dokładnej analizy złożonych ruchów w trakcie procesu przemian układu powięziowego na wszystkich jego poziomach – w tym także restrykcji mięśniowo-powięziowych związanych ze stawem skroniowo-żuchwowym, ze szczególnym uwzględnieniem działań w obrębie przedkręgowej części odcinka szyjnego. Obszar przedkręgowy zawiera bardzo wyspecjalizowane i wyjątkowo złożone struktury powięziowe. Zastosowanie technik terapeutycznych w tym obszarze ciała wymaga szczególnej ostrożności i dobrych umiejętności stosowania technik związanych z aktywnością układu powięziowego.

Procedury stosowane w tym obszarze obejmują także wyjątkowo skuteczną pracę wewnątrz jamy ustnej. Globalność całego systemu zbiega się w obrębie sklepienia czaszki, dokładnie wzdłuż przebiegu opon mózgowych i rdzenia kręgowego. Mechaniczne zachowanie opony twardej jest szczególnie interesujące przez wzgląd na zmiany wywołane fluktuacją ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego. Ten złożony system nie jest oddzielony od reszty ciała, ale funkcjonuje razem z nim jako całość.

System opon mózgowo-rdzeniowych owija i chroni układ nerwowy, umożliwiając mu normalne funkcjonowanie. Zaburzenie równowagi w tym układzie może prowadzić do wielu różnych dysfunkcji sensorycznych, motorycznych czy neurologicznych, takich jak np.: ból przewlekły, migreny, bóle szyi, bóle odcinka lędźwiowego, rwa kulszowa, przewlekłe zmęczenie, ogólny brak koordynacji itd.

OGÓLNE CELE

Nabycie i udoskonalenie przez uczestników potrzebnych narzędzi do badania i ogólnej terapii dysfunkcji układu powięziowego, w tym także obszaru przedkręgowego w obrębie zespołu stawu skroniowo-żuchwowego i opon mózgowych.

SZCZEGÓŁOWE KOMPETENCJE W ZAKRESIE WIEDZY (TEORIA)
Kursant będzie umiał:

• Przeanalizować dynamikę macierzy pozakomórkowej i jej rolę w przenoszeniu sił (proces mechanotransdukcji)
• Opisać mechanotransdukcję i jej wpływ na dynamikę całego układu powięziowego
• Omówić aktywację komórkowych mechanizmów epigenetycznych
• Zastosować fenomen tensegracji w analizie mechanizmów patologicznych układu mięśniowo-szkieletowego
• Opisać strukturę i funkcje ludzkiego ciała w ujęciu globalnym
• Wyjaśnić fizjologiczne podstawy funkcjonowania systemu opon mózgowych
• Zademonstrować zmiany adaptacyjne w ludzkim ciele
• Rozpoznawać wzorce inercji tkankowej i krytyczne punkty dla procesu terapeutycznego

KOMPETENCJE ZAWODOWE (PRAKTYKA)

• Rozwinięcie diagnostycznych i terapeutycznych zdolności palpacyjnych
• Zdolność identyfikacji wzorców ugrzęźnięcia w układzie mięśniowo-powięziowym
• Zdolność identyfikacji poprzecznych płaszczyzn w układzie powięziowym
• Opanowanie procesu ogólnego badania dysfunkcji powięziowych
• Wdrożenie strukturalnych procedur w obrębie układu mięśniowo-powięziowego ludzkiego ciała
• Wdrożenie globalnych procedur w obrębie układu mięśniowo-powięziowego ludzkiego ciała
• Rozwinięcie procedur palpacyjnych umożliwiających dokładne badanie czaszki
• Zastosowanie różnych procedur w obrębie czaszki
• Zdolność identyfikacji głównych zespołów ugrzęźnięcia mięśniowo-powięziowego (mięśniowo-powięziowe haki, punkty i taśmy ugrzęźnięcia)

Pierwsze seminarium (dwa i pół dnia – 22 godziny):

Pierwsze seminarium jest teoretyczno-praktyczne. Omawiane będzie zastosowanie podejścia globalnego w procesie terapeutycznym Zespołu Dysfunkcji Mięśniowo-Powięziowej. Program przewiduje dyskusję na poniższe tematy i zastosowanie ich w praktyce:

• Analiza szczegółowych zagadnień związanych z globalną biomechaniką układu powięziowego
• Wprowadzenie do mechanicznych założeń opartych na teorii tensegracji i dyskusja na temat jej roli w biomechanice i patomechanice układu powięziowego
• Dyskusja na temat anatomii, biomechaniki i patomechaniki integralnego układu powięzi szyjnej
• Dyskusja na temat anatomii, biomechaniki i patomechaniki integralnego układu powięzi piersiowo-lędźwiowej i brzusznej
• Dyskusja na temat anatomii, biomechaniki i patomechaniki integralnego układu powięzi dna miednicy
• Zastosowanie globalnych technik terapeutycznych Indukcji Mięśniowo-Powięziowej
• Ocena zmian w obrębie restrykcji mięśniowo-powięziowych w odniesieniu do globalnych dysfunkcji układu powięziowego, takich jak mięśniowo-powięziowe haki, punkty i taśmy ugrzęźnięcia powięziowego.

Drugie seminarium (dwa i pół dnia – 22 godziny):

TRZECI POZIOM

PODEJŚCIE ZINTEGROWANE (110 GODZIN)

OPIS METODY

Współczesna analiza ruchu ciała skupia się na złożonych procesach i mechanizmach odbywających się głównie w macierzy pozakomórkowej. Interdyscyplinarne podejście do badania macierzy pozakomórkowej, jej dynamiki i interakcji z pozostałymi strukturami umożliwiła duży postęp w zrozumieniu biologii człowieka. Badania nad komórkową mechanobiologią zaczynają powoli pokazywać, w jaki sposób komórki, narządy i układy ciała adaptują się do działania siły grawitacji, dzięki czemu analiza biomechaniki i patomechaniki na różnych poziomach organizacji ciała staje się coraz bardziej dostępna.

Badanie dynamiki żywego organizmu w obrębie najmniejszych szczegółów jego budowy stało się możliwe dzięki wykorzystaniu wyrafinowanych mikroskopów elektronowych i nowych metodologii. Współdziałanie różnych dziedzin nauki znacząco przyspieszyło tempo badań i przez to wymusiło zmianę przestarzałych interpretacji obserwowanej przez nas rzeczywistości.

Nowo odkryte fakty tworzą podstawę zupełnie nowych paradygmatów w rozumieniu ruchu ciała. Nie myśli się już o ciele jak o kruchej konstrukcji i odchodzi się od nadmiernie uproszczonych modeli mechanicznych, których używaliśmy w przeszłości.

W ciągu ostatnich 20 lat bardzo mocno rozwinęły się neuronauki – stworzono wiele wydziałów bioinżynierii na wiodących uniwersytetach i w centrach badawczych, dzięki czemu możemy teraz rzucić okiem na zjawiska neurologiczne będące podstawą ruchu ciała człowieka.

W dobie tak dużego postępu, konserwatywne koncepcje dotyczące ciała muszą jak najszybciej wchłonąć efekty najnowszych badań.

Największym wyzwaniem w badaniu żywego organizmu jest zdefiniowanie teoretycznych ram pozwalających zrozumieć ciało jako złożony układ biologiczny, który nie tylko gromadzi i przetwarza energię metaboliczną, ale także zbiera i przetwarza informacje. Zazwyczaj oddzielamy nauki społeczne od nauk biologicznych, chemię od fizyki i biologię od psychologii. Współczesna nauka bardzo mocno wyróżnia się właśnie współpracą wielu różnych dyscyplin. Dla przykładu, nowe narzędzia w fizyce i inżynierii (pomiar i analiza ruchu w nanoskali) umożliwiły dokładniejsze opisywanie zjawisk przynależnych wcześniej wyłącznie naukom biologicznym.

Niezależnie jednak od postępu nauki, biologiczna złożoność ludzkiego ciała jest wciąż niemożliwa do odszyfrowania i pełnego zrozumienia – jest to jeszcze trudniejsze, kiedy próbujemy opisywać je, analizując jego elementy w odizolowaniu od siebie, bez łączenia wszystkiego w całość.

Struktura żywego organizmu jest hierarchiczna i integruje najmniejsze jego elementy (DNA, białka, węglowodany, tłuszcze) przez wiele poziomów organizacji – od organelli komórkowych do komórek, przez tkanki do narządów i układów narządów. Jednym z największych wyzwań dla medycyny jest zrozumienie, w jaki sposób tak wiele różnych cząsteczek, wchodząc ze sobą w interakcje, tworzy i organizują ostatecznie całe ciało, wykazując właściwości, które nie mogą być wyjaśnione tylko przez pryzmat indywidualnych właściwości każdej z tych cząstek ani tylko z poziomu obserwatora.

Koncepcje fizyczne, takie jak dynamika, statyka i proces stochastyczny są niewystarczające do opisania takich zjawisk jak: adaptacja do środowiska, zmiany właściwości (cykliczne lub regularne), molekularne „silniki” (kinezyna), powstawanie i utrzymywanie się wspomnień, cykl azotowy. (National Research Council, 2010)

Aktualne, nowoczesne propozycje zrozumienia biologii utrzymują nas w przestrzeni pomiędzy biochemią i biofizyką, odchodząc już od powszechnie uznawanego modelu czysto biochemicznego.

Badania wokół inżynierii nanomateriałowej pozwalają odpowiedzieć na pytania dotyczące pojemności tkanek na samoorganizację i auto-odbudowę, które są nieodłączną częścią procesów życiowych, na różnych poziomach organizacji od białka aż do ekosystemu planetarnego (wymiana pomiędzy organizmami żywymi a środowiskiem).

W poszukiwaniu pierwszych bodźców, które odebrało nasze ciało w ciągu życia, cofamy się aż do łona matki (możemy już wtedy odbierać bodźce dzięki plastyczności tego środowiska). Można powiedzieć, że już wtedy, na swój sposób, tworzą się pierwsze adaptacje i każdy z nas nabywa możliwość przeżywania doświadczenia świata w sposób indywidualny. Badacze próbują wyjaśnić, w jaki sposób siły mechaniczne prowadzą do zmian fizjologicznych, które mogą być tragiczne w skutkach dla tkanek. Na przykładzie rozlanego uszkodzenia aksonalnego, badania pokazały rolę integryn (białek przenoszących ładunek w macierzy pozakomórkowej w okolicy neuronów) jako łącznika pomiędzy zewnętrznymi siłami i wewnętrznymi zmianami fizjologicznymi.

Nawet mechanizmy tak podstawowe dla naszej biologii jak te dotyczące równowagi w środowisku wewnętrznym i homeostazy uległy rewizji w ostatnich latach. W 1936 roku Węgier Hans Seyle zidentyfikował mechanizm obronny, pojawiający się w ciele, przeciwdziałający skutkom agresji. Mechanizm później opisano jako stres, którego pojawienie się miało dopełniać wszystkie zjawiska utrzymujące homeostazę organizmu (równowagę podobnych elementów). Ostatnio (lata ’80 ubiegłego stulecia) mówiło się o tym, że homeostaza dotyczy tylko odpowiedzi adaptacyjnych ograniczonych w czasie i skierowanych na działanie konkretnego bodźca, podczas gdy teraz koniecznym wydaje się mówienie o allostazie (równowaga pomiędzy różnymi czynnikami). Allostaza, poza pierwotnym bodźcem, bierze pod uwagę także obciążenia środowiskowe, społeczne, uwarunkowania psychologiczne i wspomnienia poprzednich urazów. Zależnie od stanu allostazy, autonomiczny układ nerwowy, oś podwzgórze-przysadka-nadnercza, układ krwionośny, ogólny metabolizm i układ immunologiczny są aktywowane przez mediatory biologiczne, takie jak glukokortykosteroidy, katecholaminy, aminokwasy pobudzające, cytokiny, GABA, DHEA-S itd. Należy podkreślić, że odpowiedź allostatyczna zawiera w sobie ocenę poznawczą ze strony organizmu, w której łączy ono (w różnych proporcjach u różnych osób), nie tylko tendencje genetyczne, ale również reakcje wywołane stresem w różnych okolicznościach w przeszłości – dokładnie tak, jakby zaangażowany był proces uczenia się. Nie wykluczone, że także zmiany ewolucyjne, spowodowane zmiennością w środowisku, grają pewną rolę w omawianej ocenie poznawczej. W sytuacji, gdy odpowiedź organizmu jest nieadekwatna albo działanie stresorów się wydłuża, mechanizm allostatyczny jest zablokowany, w efekcie czego dochodzi do kumulacji obciążenia allostatycznego, które ostatecznie prowadzi do ogólnego zmęczenia, generując predyspozycje do fizycznych albo psychicznych chorób. Analizując powyższe informacje w rozszerzonym, holistycznym kontekście – od fizjologicznego, przez behawioralny do środowiskowego – można dojść do wniosku, że mechanizm stworzony po to, by przeciwdziałać agresji, nabiera potencjału patologicznego, nawet jeszcze bardziej agresywnego dla organizmu – w którym organizm sam staje się bodźcem stresowym (podukłady nie reagują, albo reagują chaotycznie*). Taki organizm można nazwać organizmem uwrażliwionym.

Postawa ciała zmienia się w ciągu naszego życia, a w konsekwencji zmian posturalnych, pojawiają się pewne konieczne adaptacje. Zmiany te często prowadzą do serii bolesnych dysfunkcji i mogą prowadzić do zmian na poziomie wisceralnym i opon mózgowych. Narządy wewnętrzne są mechanicznie połączone z systemem mięśniowo-powięziowym, tworząc swego rodzaju własny system (układ wisceralno-powięziowy). Podobna sytuacja ma miejsce na poziomie opon mózgowych.

Mechaniczne połączenia w obrębie mostu mięśniowo-oponowego i więzadła karkowego tworzą łącznik pomiędzy układem mięśniowo-powięziowym i układem oponowym. Tą drogą zmiany w narządach wewnętrznych i oponach mózgowych mogą wpływać na pracę układu mięśniowo-szkieletowego.

Mając na uwadze powyższe, obydwa układy muszą zostać zbadane i, jeśli to konieczne, poddane terapii w kompleksowym podejściu, które zawiera w sobie pracę na układzie powięziowym.

Rozwinięcie pięciu seminariów POZIOMU III ma na celu zintegrowanie teoretycznej i praktycznej wiedzy zdobytej przez kursanta na wcześniejszych poziomach somato-sensorycznej integracji mięśniowo-powięziowej.

GŁÓWNY CEL

Nabycie przez kursanta i udoskonalenie narzędzi potrzebnych do oceny i globalnego leczenia dysfunkcji, które wpływają na układ opon mózgowych, układ wisceralno-powięziowy, jak również na wzorce posturalne ludzkiego ciała (włączamy je w spójny proces terapeutyczny układu powięziowego).

SZCZEGÓŁOWE KOMPETENCJE W ZAKRESIE WIEDZY (TEORIA)
Kursant będzie umiał:

1. Zestawić ze sobą dysfunkcje układu mięśniowo-powięziowego i procesy allostazy
2. Zidentyfikować główne centra dynamiczne powięzi i przedyskutować ich charakterystykę (centra ruchu dynamicznego)
3. Wykazać się pogłębioną wiedzą z zakresu anatomii, fizjologii, patofizjologii i neurofizjologii układu wisceralno-powięziowego.
4. Zintegrować analizę patomechaniki układu wisceralno-powięziowego z układami mięśniowo-powięziowym i opon mózgowych
5. Zidentyfikować wisceralno-powięziowe struktury związane z dysfunkcjami układu mięśniowo-powięziowego
6. Wykazać się znajomością funkcjonowania układu napięć posturalnych
7. Wykazać się znajomością różnych dróg odbierania informacji (zewnętrzne punkty pobierania informacji)
8. Wykazać się znajomością różnych mechanoreceptorów i sposobów, w jaki działają (punkty wejścia)
9. Wykazać się znajomością różnych dróg przenoszenia sił na poziomie rdzenia kręgowego
10. Wykazać się znajomością obszarów mózgu odpowiadających za przetwarzanie wrażeń czuciowych i ruchu
11. Zidentyfikować fazy procesu poznawczego zgodnie z aktualnym modelem bio-psycho-społecznym
12. Wykazać się znajomością ścieżek odpowiedzi ruchowej i możliwości manualnej modulacji (selektywna indukcja manualna, SMI)
13. Zintegrować w terapii nowy dynamiczny wzorzec w różnych częściach ciała
14. Wykazać się znajomością procedur terapeutycznych ukierunkowanych na zmianę wzorców
15. Wykazać się znajomością różnych procedur manualnych dla optymalizacji funkcji mechanoreceptorów. SMI.
16. Opisać Statyczną / Dynamiczną Integrację

KOMPETENCJE ZAWODOWE

1. Analiza i zastosowanie kompleksowego procesu terapeutycznego dynamicznych centrów powięziowych
2. Znajomość różnych poziomów palpacji i możliwość ich rozpoznawania
3. Umiejętność wprowadzania tkanki do punktu zrównoważonego napięcia błonowego
4. Umiejętność zintegrowania i ponownego zbadania pacjenta po terapii
5. Rozwinięcie umiejętności palpacyjnych umożliwiających dokładne badania dysfunkcji wisceralnych
6. Zastosowanie procedur terapeutycznych związanych z procesem leczenia zaburzeń wisceralnych
7. Ocena statycznych i dynamicznych wzorców z punktu widzenia tensegracji
8. Ocena dysfunkcji dróg przetwarzania informacji w obrębie układu napięcia posturalnego
9. Śledzenie procesu terapeutycznego w trzech fazach: poszukiwanie, osadzenie i reorganizacja
10. Auto-terapia

Pierwsze seminarium Zintegrowanych Procedur Indukcji Mięśniowo-Powięziowej (dwa i pół dnia – 22 godziny).

GŁÓWNY CEL

Nabycie przez kursanta i udoskonalenie narzędzi potrzebnych do oceny i globalnego leczenia dysfunkcji układu powięziowego. Program przewiduje dyskusję na poniższe tematy i zastosowanie ich w praktyce:

Specyficzne kompetencje w zakresie wiedzy (teoria)

• Rozwinięcie konceptu układów
• Zrozumienie układu powięziowego jako złożonego systemu biologicznego
• Opisanie fenomenu komunikacji międzykomórkowej i jej znaczenia w fizjologii złożonych układków biologicznych
• Przeniesienie złożoności procesu komunikacji międzykomórkowej na dynamikę układu powięziowego
• Analiza przetwarzania informacji przez układ nerwowy wg modelu neuroglejowego
• Plastyczność powięziowa a neurodynamika
• Analiza fenomenu czucia ciała i percepcji bólu
• Omówienie zjawiska przyjemność-ból-alergia
• Analiza dysfunkcji mięśniowo-powięziowej z perspektywy allostatycznej
• Analiza ruchu globalnego wg koncepcji „dynamicznych centrów ruchu”
• Dyskusja nad stabilizacją ruchu ciała
• Umiejętność rozpoznawania wzorców inercji tkankowej i terapeutycznych punktów krytycznych
• Rozwinięcie koncepcji granic i jej rola w procesie terapeutycznym
• Rozwinięcie praktycznych umiejętności w zakresie zintegrowanych procedur

Umiejętności zawodowe (praktyka)

• Rozwinięcie złożonego systemu zdolności terapeutycznych w odniesieniu do układu powięziowego
• Znajomość technicznych aspektów zintegrowanych procedur
• Znajomość procesów systemowej oceny dysfunkcji powięziowych
• Umiejętność identyfikowania, opisu i rozróżnienia procedur terapeutycznych Indukcji Mięśniowo-Powięziowej
• Umiejętność zaprojektowania i zastosowania procesu terapeutycznego
• Umiejętność oceny wzorców dynamicznych zintegrowanego ruchu
• Śledzenie procesu terapeutycznego w trzech fazach: poszukiwania, osadzania i reorganizacji
• Zastosowanie najpopularniejszych specyficznych procedur w restrykcjach układu powięziowego
• Zastosowanie procedur utrzymanej mobilizacji i indukcji mięśniowo-powięziowej
• Zastosowanie procedur globalnych na układzie mięśniowo-powięziowym ludzkiego ciała
• Umiejętność integracji i ponownego badania pacjenta po terapii
• Umiejętność oceny reakcji / odpowiedzi ze strony pacjenta podczas procesu terapeutycznego
• Znajomość konsekwencji fizjologicznych i zmian strukturalnych zachodzących podczas procesu terapeutycznego
• Rozpoznawanie sytuacji ryzykownych
• Organizacja procesu ponownego badania i postępów w terapii

Drugie seminarium Indukcji Mięśniowo-Powięziowej i jej zastosowania w integracji układów ciała (dwa i pół dnia – 22 godziny):

GŁÓWNYC CEL

Nabycie przez kursanta i udoskonalenie narzędzi potrzebnych do oceny i globalnego leczenia dysfunkcji, które wpływają na „płyny ciała”. Seminarium jest teoretyczno-praktyczne i omawia zastosowanie Indukcji Mięśniowo-Powięziowej w różnych układach krążenia ciała. Program przewiduje dyskusję na poniższe tematy i zastosowanie ich w praktyce:

• Rola różnych przenośników płynowych w utrzymaniu zdrowia
• Rola układu płynowego w obrębie układu nerwowego
• Charakterystyka płynu mózgowo-rdzeniowego i jego integracja z płynem śródmiąższowym w obrębie miąższu mózgu
• Główne kierunki eksploracji i leczenia zaburzeń w obrębie płynów ciała
• Świadomość ciała i własnych zdolności palpacyjnych oraz osobiste podejście terapeuty
• Różne elementy uwagi
• Kontakt z pacjentem: ułożenie ręki i jakość kontaktu
• Różne poziomy palpacji i ich rozpoznawanie
• Koncepcja punktów podparcia – klasyfikacja typów punktów podparcia oraz ich charakterystyki
• Identyfikacja fizjologicznych i patologicznych wzorców ruchu punktu podparcia
• Wzorce inercji tkankowej i krytyczne obszary terapeutyczne
• Zrównoważone napięcie błonowe
• Zrównoważony punkt napięcia błonowego
• Trzy fazy terapii: poszukiwanie, osadzenie i reorganizacja
• Procedury w obrębie układu oponowego
• Integracja i ponowna ocena pacjenta po zastosowanym leczeniu

Trzecie seminarium Indukcji Wisceralno-powięziowej (dwa i pół dnia – 22 godziny)

GŁÓWNY CEL

Nabycie przez kursanta i udoskonalenie narzędzi potrzebnych do oceny i globalnego leczenia dysfunkcji, które wpływają na układ powięziowy z punktu widzenia układu wisceralno-powięziowego. Seminarium jest teoretyczno-praktyczne i omawia zastosowanie Indukcji Wisceralno-Powięziowej. Program składa się z przedyskutowania i zastosowania następujących tematów:

• Anatomia, fizjologia, patofizjologia i neurofizjologia układu wisceralno-powięziowego
• Duże układy w obrębie rozcięgna wisceralno-powięziowego
• Wpływ dysfunkcji wisceralno-powięziowcyh na patomechanikę ciała
• Analiza patomechaniki układu wisceralno-powięziowego w odniesieniu do układów mięśniowo-powięziowego i oponowego
• Delikatne unerwienie układu wisceralno-powięziowego
• Ocena struktur wisceralno-powięziowych w odniesieniu do dysfunkcji układu mięśniowo-szkieletowego
• Identyfikacja struktur wisceralno-powięziowych związanych z dysfunkcjami układu mięśniowo-szkieletowego
• Umiejętność zastosowania procedur terapeutycznych związanych z leczeniem dysfunkcji wisceralnych

Czwarte seminarium Integracji Mięśniowo-Powięziowej w obrębie macierzy ciała (dwa i pół dnia – 22 godziny):

GŁÓWNY CEL:

Nabycie przez kursanta i udoskonalenie narzędzi potrzebnych do oceny i globalnego leczenia dysfunkcji, które wpływają na układ powięziowy z punktu widzenia integracji macierzy ciała. Seminarium jest teoretyczno-praktyczne i omawia zastosowanie integracji mięśniowo-powięziowej w kontekście układu nerwowego. Program przewiduje dyskusję na poniższe tematy i zastosowanie ich w praktyce:

• Postawa ludzkiego ciała w kontekście tensegracji
• Statyczne i dynamiczne wzorce w kontekście tensegracji
• Funkcjonowanie układu napięć posturalnych
• Ocena i procedury terapeutyczne stosowane w przypadku zmian w funkcjonowaniu dróg odbierania informacji z układu napięcia posturalnego
• Różne drogi odbierania informacji
• Różne mechanoreceptory i ich działanie
• Różne sposoby przenoszenia sił na poziomie rdzenia kręgowego
• Różne centra przetwarzania informacji w ośrodkowym układzie nerwowym na poziomie czuciowym i ruchowym
• Fazy poznawczego uczenia się (Cognitive Learning)
• Drogi odpowiedzi motorycznej i ich manualna modulacja (Selektywna Manualna Indukcja, SMI)
• Integracja nowego wzorca dynamicznego w różnych częściach ciała
• Statyczna / Dynamiczna Integracja
• Auto-terapia

Piąte seminarium. Integracja Mięśniowo-Powięziowa – Koncepcja Powięziowych Centrów Dynamicznych (dwa i pół dnia – 22 godziny)

GŁÓWNY CEL

Osiągnięcie pełnej integracji procedur terapeutycznych Indukcji Mięśniowo-Powięziowej w leczeniu urazów mięśniowo-szkieletowych. Zastosowanie Indukcji Mięśniowo-Powięziowej poprzez dystrybutory powięziowe. Seminarium jest teoretyczno-praktyczne i obejmuje zintegrowane procedury Indukcji Mięśniowo-Powięziowej. Program przewiduje dyskusję na poniższe tematy i zastosowanie ich w praktyce:

• Dynamika macierzy zewnątrzkomórkowej i jej znaczenie w procesie przenoszenia sił
• Macierz zewnątrzkomórkowa jako filtr biofizyczny, charakteryzujący się ochronną i odżywczą funkcją oraz unerwieniem komórkowym, odpowiedzią immunologiczną, procesami angiogenezy, włóknienia i odbudowy tkankowej
• Aktywacja komórkowych czynników epigenetycznych
• Zjawisko komunikacji komórkowej
• Dynamika integryn
• Procesy mechanotransdukcji (przenoszenia sił) i ich wpływ na dynamikę układu powięziowego
• Powięziowa łączność i dynamika mechanoreceptorów
• Powięziowa plastyczność i neurodynamika
• Zjawisko tensegracji w analizie patomechaniki układu mięśniowo-szkieletowego
• Macierz zewnątrzkomórkowa układu nerwowego i jej rola w dynamice sieci okołonerwowych
• Rola komórek glejowych i trójstronnych synaps
• Dysfunkcja układu mięśniowo-szkieletowego i allostaza
• Koncepcja powięziowych dystrybutorów
• Dynamika dystrybutorów powięziowych w połączeniu z mechanoreceptorami
• Główne rodzaje dynamicznych centrów powięziowych i ich charakterystyka
• Zastosowanie procedur terapeutycznych związanych z leczeniem powierzchownych centrów dynamicznych
• Zastosowanie procedur terapeutycznych związanych z leczeniem pierwotnych kostnych centrów dynamicznych
• Zastosowanie procedur terapeutycznych związanych z leczeniem kostnych centrów dynamicznych
• Analiza i zastosowanie dynamicznych centrów powięziowych w procesie terapeutycznym
• Pisemny egzamin końcowy

Mieliśmy ogromną przyjemność gościć prof. Andrzeja Piłata oraz jego syna Martina Piłata podczas wszystkich dotychczasowych edycji Polish Fascia Symposium.

Podzielili się oni z uczestnikami swoimi obserwacjami dotyczącymi powięzi, ruchu i obciążeń mechanicznych. Przytoczyli szereg najnowszych badań naukowych. Wysłuchaliśmy obszernych wykładów o znaczeniu i powiązaniach powięzi piersiowo-lędźwiowej z bólami odc. krzyżowego kręgosłupa. Wykładowcy pokazali podejście anatomiczno-kliniczne omawiając kompetencje powięzi w dynamice dna miednicy. Podsumowując, wspólnie przerobiliśmy kilkanaście godzin wypakowanych niezwykle wartościową i praktyczną wiedzą.