Co znajdziesz w artykule?
Jako fizjoterapeuci, osteopaci i integratorzy strukturalni z kilkudziesięcioletnim doświadczeniem klinicznym, praktycznie każdego dnia pracujemy z Zespołem Th4. W poniższym artykule przedstawiamy jedynie wycinek naszej wiedzy. W o wiele szerszym zakresie (diagnostyka oraz klinika) zajmujemy się tym tematem podczas naszego kursu Masażu Tkanek Głębokich, do którego serdecznie zachęcamy wszystkich terapeutów (również studentów).
Zespół Th4 – etiologia
Często w praktyce fizjoterapeutycznej zgłaszają się pacjenci, którzy skarżą się na dolegliwości zlokalizowanymi w kończynie górnej o charakterze parestezji, mrowienia, promieniującego bólu. Umiejscowione są tylko w dłoni, ale mogą również rozprzestrzeniać się na całą kończynę górną.
Pierwszą dolegliwością, jaka przychodzi nam do głowy jest radikulopatia szyjna lub zaburzenia przewodnictwa nerwów obwodowych. Jednak jak się okazuje te znamienne dla tych schorzeń dolegliwości mogą mieć inną przyczynę, a odpowiedzialna jest za nie jednostka chorobowa nazywana zespołem Th4.
Zespół Th4 jest ściśle związany z układem współczulnym. Na wysokości odcinka piersiowego współczulne zwoje nerwowe znajdują się w bardzo bliskiej okolicy stawów żebrowo-kręgowych. Ponieważ etiologia tej choroby nie jest do końca poznana przypuszcza się, że dysfunkcje wymienionych stawów, powodują podrażnienie zwojów na poziomie Th4, co rzutuje na dolegliwości okolicy górnej części tułowia i okolicy łopatek, promieniujące do kończyny górnej, a czasami również do głowy. Prawdopodobne jest również, że nieprawidłowa pozycja może powodować niedokrwienie tkanek, zaś układ współczulny, który kontroluje napięcie ścian tętniczek i kapilar może zostać uaktywniony w warunkach długotrwałego braku ukrwienia.
Zespół Th4 – diagnostyka
Ponieważ nie jest to dobrze poznana jednostka chorobowa nie ma specyficznych testów, które można wykorzystać w diagnostyce pacjenta, jednak możemy opierać się na objawach przez niego zgłaszanych i dysfunkcji stwierdzonych podczas badania przedmiotowego. Należą do nich:
- uczucie drętwienia, zimna, ciężkości, bólu ręki lub całej kończyny górnej (po jednej lub po dwóch stronach),
- ból okolicy klatki piersiowej i łopatki,
- czasami ból głowy i uczucie napięcia w jej okolicy,
- dolegliwości ze strony narządów wewnętrznych takich jak uczucie kołatania serca, problemy z oddychaniem, a także niepokój,
- nasilenie objawów podczas czynności, które wymagają przyjmowania długotrwałej pozycji zgięciowej kręgosłupa piersiowego, np. podczas pracy przy komputerze lub jazdy na rowerze,
- ograniczenie zakresu ruchomości w odcinku piersiowym kręgosłupa (najczęściej segmentów Th3- Th4 i Th4- Th5)
- możliwy dodatni wynik testu neurodynamicznego dla kończyny górnej (ULND1),
- tkliwość w okolicy odcinka piersiowego podczas palpacji, w której trakcie może również wystąpić wzmożona potliwość badanego miejsca.
Zespół Th4 odznacza się bólem nieustającym podczas odpoczynku. Problem dotyczy, poza samym połączeniem segmentu, także tkanki łącznej, która w tej okolicy ze względu na skrzyżowanie pasm powięziowych, jest wyjątkowo mocno narażona na kumulowanie się napięć.
W trakcie diagnostyki należy również zróżnicować zespół Th4 z innymi jednostkami chorobowymi, które mogą dawać podobne objawy, np. zespół górnego otworu klatki piersiowej (TOS), zespół cieśni nadgarstka, choroby kardiologiczne, a także choroby ośrodkowego układu nerwowego.
Zespół Th4 – leczenie
Podstawą leczenia jest postępowanie przeciwbólowe przez zastosowanie leków, a po ustąpieniu dolegliwości- bólowych wprowadza się techniki z zakresu terapii manualnej. Przeprowadzana rehabilitacja polega na rozluźnieniu struktur tkanek miękkich oraz wykonaniu mobilizacji lub manipulacji segmentu Th4.
Wykonując manipulacje z impulsem i oscylacyjnych technik mobilizacyjnych na tym segmencie zauważa się znaczną poprawę ruchomości, a także poprawia się wynik testu ULND1.
Prawdopodobnie zastosowanie technik z zakresu terapii manualnej powoduje zmniejszenie nasilenia reakcji bólowych, dzięki wywoływaniu impulsów nerwowych.
Wprowadza się indywidualnie ćwiczenia zwiększające zakres ruchomości zarówno kręgosłupa jak i kończyny górnej, ćwiczenia wzmacniające siłę mięśniową. W przypadku nadmiernego napięcia mięśni (szczególnie mięśnia czworobocznego i mięśni równoległobocznych) należy wprowadzić elementy stretchingu, a także można zastosować techniki rozluźniające (np. terapię punktów spustowych, masaż).
Oprócz wyżej wymienionych sposobów postępowania należy skupić się całościowo na postawie pacjenta. Jeżeli zespół Th4 u pacjenta ma związek z długotrwałym przyjmowaniem nieprawidłowych pozycji, co wywołuje wadliwą postawę należy również wprowadzić elementy korekcji.
Ważna jest również sama edukacja pacjenta, mająca na celu uświadomienie, z czego wynikają dolegliwości. Należy nauczyć przyjmowania ergonomicznych pozycji podczas pracy oraz czynności dnia codziennego. Jeżeli jest taka potrzeba warto, aby pacjent zastosował odpowiednią poduszkę podczas snu, prawidłowo przygotował swoje stanowisko przy komputerze, a także samodzielnie wykonywał ćwiczenia w domu, opracowane wcześniej przez terapeutę.
Zastosowanie terapii manualnej, dobrze dobranych ćwiczeń i przestrzeganie ergonomii w pracy oraz w trakcie wykonywania czynności dnia codziennego pozwolą na osiągnięcie zadowalających efektów.