Pierwotna choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego

Jako fizjoterapeuci, osteopaci i integratorzy strukturalni z kilkudziesięcioletnim doświadczeniem klinicznym, praktycznie każdego dnia pracujemy z pierwotną chorobą zwyrodnieniową stawu biodrowego. W poniższym artykule przedstawiamy jedynie wycinek naszej wiedzy. W o wiele szerszym zakresie (diagnostyka oraz klinika) zajmujemy się tym tematem podczas naszego kursu Masażu Tkanek Głębokich, do którego serdecznie zachęcamy wszystkich terapeutów (również studentów).

Pierwotna choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego – etiologia

Każdy staw naszego organizmu odżywiany jest dzięki ruchom, jakie w nim zachodzą, dlatego między innymi tak często powtarzane jest, że „ruch to zdrowie”.

Do pewnego momentu życia chrząstka stawowa ma zdolność do sprawnej regeneracji i znosi obciążenia na nią nakładane. Jednak wraz z wiekiem może dojść do zachwiania równowagi między jej syntezą a degradacją, prowadzą do jej zmian morfologicznych i biochemicznych. Powoduje to uszkodzenia chrząstki stawowej, a także zwiększenia zagęszczenia tkanki kostnej i powstawania tak zwanych osteofitów.

Podobnie jest w przypadku pierwotnej choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego. W przeciwieństwie do wtórnej choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego (która powstaje na tle innych chorób), jej etiologia jest nieuchwytna, choć można domniemywać, że ma ona związek z czynnikami genetycznymi. Jednak nie oznacza to, że nie mamy wpływu, czy choroba ta rozwinie się, czy nie, ponieważ powstaje ona na skutek stałego, wieloletniego obciążania chrząstki, która w końcu zaczyna się ścierać.

Czynnikami ryzyka choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego są:

• wiek powyżej 40 roku życia,
• płeć żeńska (związane jest to ze zmianami hormonalnymi w okresie pokwitania),
• wykonywany zawód (choroba zwyrodnieniowa stawów dotyka osoby w przeszłości zajmowały się rolnictwem, ale także biegaczy długodystansowych i atletów),
• niedobór estrogenów,
• otyłość,
• ciężka praca fizyczna,
• palenie tytoniu.

Pierwotna choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego – diagnostyka

Choroba występuje u osób starszych, często mówi się o nadmiernym przeciążeniu stawu, choć w wielu przypadkach jej powstanie nie jest wyjaśnione do końca. Ból często występuje w stawie biodrowym w okolicy pachwiny, pośladka lub krętarza większego i może promieniować do stawu kolanowego. Pojawiają się trudności w poruszaniu się i utrzymaniu pionowej sylwetki. Sen często staje się zaburzony, a sztywność biodra uwidacznia się podczas czynności dnia codziennego kiedy np. jest problem z założeniem skarpetek. Utrwalony przykurcz przywiedzeniowy z pozornym skrótem kończyny jest dość częstym zjawiskiem.

Dodatkowo w staniu jednonóż zauważalny jest objaw Trendelenburga, dodatni objaw Patricka oraz zaniki mięśni uda i podudzia. Poza tym pacjenci mogą skarżyć się na sztywność poranną, trwającą poniżej 30 minut oraz będą informować, że dolegliwości bólowe nasilają się podczas ruchu, a ustępują w trakcie odpoczynku.

Jeśli chodzi o badania obrazowe to wykonuje się RTG, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny, a niekiedy w badaniu rozwoju choroby można wspomóc się badaniem scyntygraficznym. W odróżnieniu od wtórnej postaci, w pierwotnej chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego w badaniu radiologicznym będą widoczne zmiany typowo dotyczące degeneracji chrząstki stawowej, a nie współistniejących chorób, jak ma to miejsce we wtórnej.

Pierwotna choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego – postępowanie

We wczesnym okresie choroby ważna jest edukacja pacjenta na temat tego, że nadmierne kilogramy zwiększają uszkodzenia stawu i wymagana jest redukcja masy ciała. Poza tym jeżeli zmiany nie są na tyle zaawansowane możliwe jest wprowadzenie leczenia zachowawczego. Pacjenci z chęcią będą stosowali leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, jednak należy ich przekonać do tego, że ruch, mimo iż bolesny może poprawić ich stan.

Fizjoterapia w leczeniu wtórnej choroby zwyrodnieniowej stawów będzie polegać na:

• ćwiczeniach zwiększających zakres ruchomości w stawie,
• ćwiczenia wzmacniających siłę mięśni odpowiedzialnych za wyprost, odwodzenie i rotację wewnętrzną,
• stretchingu, który będzie niwelował możliwe przykurcze,
• stosowaniu technik mięśniowo- powięziowych,
• nauce odpowiedniego obciążania kończyny,
• edukacji w zakresie ergonomii.

Ponieważ pierwotna choroba zwyrodnieniowa stawów dotyka najczęściej starsze osoby, których zdolności regeneracyjne kośćca nie są takie jak u osób młodszych, stosuje się u nich endoprotezoplastykę stawu biodrowego. Zabieg ten też przeprowadza się u osób młodych, u których choroba zwyrodnieniowa jest już na zaawansowanym poziomie. Po przeprowadzeniu zabiegu pacjenta czeka rehabilitacja.

Począwszy od ćwiczeń przeciwzakrzepowych i oddechowych oraz stopniowego obciążania kończyny po ćwiczenia zwiększające zakres ruchomości w stawie, wzmacniające siłę mięśniową, treningu chodu, a także edukacji pacjenta. Należy unikać ruchów zgięcia, przywiedzenia, rotacji wewnętrznej, a także pamiętać o tym, że w procesie leczniczym, bardzo dużą rolę odgrywa sam pacjent i to czy przestrzega zasad ergonomii w codziennych czynnościach i zapobiega nadmiernej masie ciała.

Zapewne zainteresuje Cię artykuł o wtórnej chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego

Jak może pomóc Masaż Tkanek Głębokich

Porady dla Twoich pacjentów

Co najbardziej niszczy stawy biodrowe

Najbardziej niszczące czynniki dla stawów biodrowych to:

• Nadwaga i otyłość – dodatkowe kilogramy powodują dodatkowe obciążenie dla stawów biodrowych, co prowadzi do uszkodzenia chrząstki i zmniejszenia ruchomości.
• Wrodzone wady – stawy biodrowe, które są słabe od urodzenia są bardziej podatne na uszkodzenie.
• Złe nawyki ruchowe – powtarzanie jednostajnych ruchów, takich jak np. bieganie, może prowadzić do powstania stanów zapalnych i uszkodzenia chrząstki.
• Zmiany związane z wiekiem – naturalne starzenie się może prowadzić do utraty elastyczności i uszkodzenia stawów biodrowych.
• Choroby zapalne – choroby takie jak reumatoidalne zapalenie stawów może prowadzić do zniszczenia chrząstki i bólu w stawach biodrowych.
• Urazy – upadki, wypadki, kontuzje sportowe i inne urazy mechaniczne mogą uszkodzić stawy biodrowe.

W którym miejscu boli staw biodrowy

Staw biodrowy boli w jego górnej części, gdzie połączenie kości biodrowej i miednicy tworzy główny staw biodrowy. Ból może promieniować do uda, kolana lub pośladka.

Czy zmiany zwyrodnieniowe mogą się cofnąć

Tak, zmiany zwyrodnieniowe czasami mogą ulec cofnięciu, ale nie jest to regułą i zależy to od wielu czynników, takich jak wiek, stan zdrowia, styl życia, itp. W przypadku zmian zwyrodnieniowych dotyczących stawów, takich jak artroza, leczenie może pomóc zmniejszyć ból i poprawić funkcjonowanie stawu. W niektórych przypadkach, intensywna rehabilitacja i zmiana styl życia może prowadzić do odzyskania pewnego stopnia ruchomości i funkcjonalności. Jednak, w innych przypadkach, zmiany zwyrodnieniowe są nieodwracalne i może być konieczna interwencja chirurgiczna lub stosowanie protez.

Czy chodzenie jest dobre na stawy

Tak, chodzenie jest dobre na stawy. Chodzenie pomaga w utrzymaniu ruchomości stawów, a także wprowadza płynność i jednolitość ruchów. Jest to forma ćwiczenia, która jest nisko intensywna i nie niosąca ryzyka kontuzji, a jednocześnie jest bardzo skuteczna w utrzymaniu zdrowej funkcji stawów. Zaleca się codziennie przynajmniej 30 minut chodzenia jako formę aktywności fizycznej dla zdrowych stawów.