Staw skokowo-goleniowy jest nazywany inaczej stawem skokowym górnym lub po prostu stawem skokowym właściwym. Łączy on kości podudzia ze stępem. Połączenie utworzone jest przez bloczek kości skokowej i powierzchnie stawową dolną kości piszczelowej oraz dwie kostki- boczną i przyśrodkową (widełki). Ma on bardzo dobrze rozbudowany aparat więzadłowy, który oplata go z obu stron. Od przyśrodkowej powierzchni obejmuje go więzadło trójgraniaste, które rozpoczyna się od kostki przyśrodkowej, a dalej oddaje trzy pasma- do kości skokowej, łódkowatej oraz piętowej (ATTL, TCL oraz TNL). W skład więzadeł kompleksu bocznego wchodzą więzadło skokowo- strzałkowe przednie (ATFL) i tylne (PTFL) oraz strzałkowo-piętowe (CFL).
Powstawanie urazów stawu skokowo-goleniowego
Uszkodzenia więzadeł stawu skokowo-goleniowego są najczęstszymi urazami sportowymi kończyn dolnych. Do ich urazów dochodzi najczęściej w sytuacji nagłego i równoczesnego ustawienia stopy w przywiedzeniu i odwróceniu, zwłaszcza podczas skoku lub biegu. W tej sytuacji uszkodzone zostają więzadła strzałkowe. Do tego typu skręceń predysponuje również szpotawość piszczeli.
Do uszkodzenia kompleksu przyśrodkowego stawu skokowo- goleniowego zachodzi, gdy na zadziałają duże siły prowadzące przy ustawieniu stopy w inwersji i odwiedzeniu.
Podczas maksymalnego zgięcia grzbietowego, gdy szerszy bloczek kości skokowej wpasowuje się i rozpiera widełki dalszych części kości goleni dojść może do rozerwania więzadeł piszczelowo-strzałkowych.
Można wyróżnić trzy stopnie uszkodzenia więzadeł:
- I stopień- na skutek urazu dochodzi do naciągnięcia więzadeł, jednak nie zostaje naruszona jego struktura, ale towarzyszy temu ból,
- II stopień- dochodzi do częściowego naderwania więzadła, pojawia się umiarkowany obrzęk, a także dolegliwości bólowe,
- III stopień- całkowite rozerwanie więzadła, oprócz dużego bólu i obrzęku utracona zostaje funkcja ruchowa i podporowa kończyny- niestabilność.
Podczas badania pacjent będzie zgłaszał, że gdy doszło do urazy słyszalny był charakterystyczny trzask. Poza tym występują opisane wcześniej ból i obrzęk, które są zależne od stopnia uszkodzenia, a także w trakcie palpacji wzmożona tkliwość więzadeł stawu skokowo- goleniowego.
Skręcenie i niestabilność stawu skokowo-goleniowego – testy diagnostyczne
W celu wykrycia niestabilności stawu skokowego górnego należy wykonać testy diagnostyczne:
- test przedniej szuflady, polegający na przesunięciu stopy w przód w chwycie za kość piętową, przy jednoczesnej stabilizacji kości piszczelowej. Jeżeli można poruszyć stopą w zakresie większym niż 5 mm oznacza to zerwanie więzadła skokowo- strzałkowego przedniego,
- test przechylenia kości skokowej- polegający na wykonaniu ruchu inwersji stopą przy stabilizacji. Odchylenie przekraczające 5 mm również świadczy o zerwaniu więzadła skokowo- strzałkowego przedniego i więzadła piętowo- strzałkowego.
Warto wykonać badania obrazowe RTG w celu wykluczenia występowania złamań, a rezonans magnetyczny pozwoli na rozpoznanie uszkodzeń więzadeł.
Skręcenie i niestabilność stawu skokowo-goleniowego – terapia
Najlepszą metodą leczenia zachowawczego skręceń stawu skokowo-goleniowego jest zastosowanie metody RICE:
- R (rest) – odpoczynek,
- I (ice) – okłady z lodu,
- C (compression) – opatrunki uciskowe,
- E (elevation) – układanie kończyny wysoko.
Ćwiczenia należy wprowadzać, jak najszybciej od ustąpienia dolegliwości bólowych w celu zwiększenia ruchomości, przywrócenia siły mięśniowej, a także odbudowy równowagi mięśniowo- powięziowej. Szczególnie ważne będą treningi czucia głębokiego w celu przywrócenia prawidłowej stabilizacji stawu.
Zastosowanie mobilizacji stawu skokowo- goleniowego ma wpływ na zmniejszenie dolegliwości bólowych, a także zwiększenie zakresu ruchomości.
W celu zapewnienia stabilizacji polecane jest stosowanie tak zwanego twardego kinesiotapingu, który umożliwi ustawienie stawu skokowo- goleniowego w odpowiedniej pozycji i zapobiegnie nawykowemu ustawianiu go w nadmiernej inwersji lub ewersji. Z problemem obrzęku można walczyć stosując kinesiotaping limfatyczny.
Całość terapii może być uzupełniona zabiegami z zakresu fizykoterapii takimi jak biostymulacja laserowa, jonoforeza czy elektrostymulacja.
Niestety mimo zastosowania leczenia zachowawczego istnieje ryzyko nawrotowego skręcenia stawu skokowo- goleniowego lub dokuczliwe dolegliwości utrzymują się. W takich sytuacjach niezbędny jest zabieg operacyjny. Polega on na naprawie więzadeł i zszyciu troczka prostowników, co ma na celu dodatkową stabilizację. Po zabiegu niezbędne jest unieruchomienie przez okres sześciu tygodniu, a następnie pacjenta czeka rehabilitacja, która podobnie jak w leczeniu zachowawczym ma na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych, obrzęku, przywrócenie zakresu ruchu przy zastosowaniu kinezyterapii, fizykoterapii, masażu i zabiegów technik kinesiotapingu.
Prawdopodobnie zainteresuje Cię również artykuł o uszkodzeniu kompleksu torebkowo-więzadłowego
