Skręcenie i niestabilność stawu skokowo-goleniowego

Jako fizjoterapeuci, osteopaci i integratorzy strukturalni z kilkudziesięcioletnim doświadczeniem klinicznym, praktycznie każdego dnia pracujemy z zaburzeniami stawu skokowo-goleniowego. W poniższym artykule przedstawiamy jedynie wycinek naszej wiedzy. W o wiele szerszym zakresie (diagnostyka oraz klinika) zajmujemy się tym tematem podczas naszego kursu Masażu Tkanek Głębokich, do którego serdecznie zachęcamy wszystkich terapeutów (również studentów).
Staw skokowo-goleniowy jest nazywany inaczej stawem skokowym górnym lub po prostu stawem skokowym właściwym. Łączy on kości podudzia ze stępem. Połączenie utworzone jest przez bloczek kości skokowej i powierzchnie stawową dolną kości piszczelowej oraz dwie kostki- boczną i przyśrodkową (widełki). Ma on bardzo dobrze rozbudowany aparat więzadłowy, który oplata go z obu stron. Od przyśrodkowej powierzchni obejmuje go więzadło trójgraniaste, które rozpoczyna się od kostki przyśrodkowej, a dalej oddaje trzy pasma- do kości skokowej, łódkowatej oraz piętowej (ATTL, TCL oraz TNL). W skład więzadeł kompleksu bocznego wchodzą więzadło skokowo- strzałkowe przednie (ATFL) i tylne (PTFL) oraz strzałkowo-piętowe (CFL).

Powstawanie urazów stawu skokowo-goleniowego

Uszkodzenia więzadeł stawu skokowo-goleniowego są najczęstszymi urazami sportowymi kończyn dolnych. Do ich urazów dochodzi najczęściej w sytuacji nagłego i równoczesnego ustawienia stopy w przywiedzeniu i odwróceniu, zwłaszcza podczas skoku lub biegu. W tej sytuacji uszkodzone zostają więzadła strzałkowe. Do tego typu skręceń predysponuje również szpotawość piszczeli.

Do uszkodzenia kompleksu przyśrodkowego stawu skokowo- goleniowego zachodzi, gdy na zadziałają duże siły prowadzące przy ustawieniu stopy w inwersji i odwiedzeniu.

Podczas maksymalnego zgięcia grzbietowego, gdy szerszy bloczek kości skokowej wpasowuje się i rozpiera widełki dalszych części kości goleni dojść może do rozerwania więzadeł piszczelowo-strzałkowych.

Można wyróżnić trzy stopnie uszkodzenia więzadeł:

• I stopień- na skutek urazu dochodzi do naciągnięcia więzadeł, jednak nie zostaje naruszona jego struktura, ale towarzyszy temu ból,
• II stopień- dochodzi do częściowego naderwania więzadła, pojawia się umiarkowany obrzęk, a także dolegliwości bólowe,
• III stopień- całkowite rozerwanie więzadła, oprócz dużego bólu i obrzęku utracona zostaje funkcja ruchowa i podporowa kończyny- niestabilność.

Podczas badania pacjent będzie zgłaszał, że gdy doszło do urazy słyszalny był charakterystyczny trzask. Poza tym występują opisane wcześniej ból i obrzęk, które są zależne od stopnia uszkodzenia, a także w trakcie palpacji wzmożona tkliwość więzadeł stawu skokowo- goleniowego.

Skręcenie i niestabilność stawu skokowo-goleniowego – testy diagnostyczne

W celu wykrycia niestabilności stawu skokowego górnego należy wykonać testy diagnostyczne:

• test przedniej szuflady, polegający na przesunięciu stopy w przód w chwycie za kość piętową, przy jednoczesnej stabilizacji kości piszczelowej. Jeżeli można poruszyć stopą w zakresie większym niż 5 mm oznacza to zerwanie więzadła skokowo- strzałkowego przedniego,
• test przechylenia kości skokowej- polegający na wykonaniu ruchu inwersji stopą przy stabilizacji. Odchylenie przekraczające 5 mm również świadczy o zerwaniu więzadła skokowo- strzałkowego przedniego i więzadła piętowo- strzałkowego.

Warto wykonać badania obrazowe RTG w celu wykluczenia występowania złamań, a rezonans magnetyczny pozwoli na rozpoznanie uszkodzeń więzadeł.

Skręcenie i niestabilność stawu skokowo-goleniowego – terapia

Najlepszą metodą leczenia zachowawczego skręceń stawu skokowo-goleniowego jest zastosowanie metody RICE:

• R (rest) – odpoczynek,
• I (ice) – okłady z lodu,
• C (compression) – opatrunki uciskowe,
• E (elevation) – układanie kończyny wysoko.

Ćwiczenia należy wprowadzać, jak najszybciej od ustąpienia dolegliwości bólowych w celu zwiększenia ruchomości, przywrócenia siły mięśniowej, a także odbudowy równowagi mięśniowo- powięziowej. Szczególnie ważne będą treningi czucia głębokiego w celu przywrócenia prawidłowej stabilizacji stawu.

Zastosowanie mobilizacji stawu skokowo- goleniowego ma wpływ na zmniejszenie dolegliwości bólowych, a także zwiększenie zakresu ruchomości.

W celu zapewnienia stabilizacji polecane jest stosowanie tak zwanego twardego kinesiotapingu, który umożliwi ustawienie stawu skokowo- goleniowego w odpowiedniej pozycji i zapobiegnie nawykowemu ustawianiu go w nadmiernej inwersji lub ewersji. Z problemem obrzęku można walczyć stosując kinesiotaping limfatyczny.

Całość terapii może być uzupełniona zabiegami z zakresu fizykoterapii takimi jak biostymulacja laserowa, jonoforeza czy elektrostymulacja.

Niestety mimo zastosowania leczenia zachowawczego istnieje ryzyko nawrotowego skręcenia stawu skokowo- goleniowego lub dokuczliwe dolegliwości utrzymują się. W takich sytuacjach niezbędny jest zabieg operacyjny. Polega on na naprawie więzadeł i zszyciu troczka prostowników, co ma na celu dodatkową stabilizację. Po zabiegu niezbędne jest unieruchomienie przez okres sześciu tygodniu, a następnie pacjenta czeka rehabilitacja, która podobnie jak w leczeniu zachowawczym ma na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych, obrzęku, przywrócenie zakresu ruchu przy zastosowaniu kinezyterapii, fizykoterapii, masażu i zabiegów technik kinesiotapingu.

Prawdopodobnie zainteresuje Cię również artykuł o uszkodzeniu kompleksu torebkowo-więzadłowego

Jak może pomóc Masaż Tkanek Głębokich

Porady dla Twoich pacjentów

Kiedy można chodzić po skręceniu stawu skokowego

Przede wszystkim należy skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia, jakie kroki należy podjąć w celu wyleczenia skręcenia stawu skokowego. Lekarz może zdecydować o zastosowaniu leków przeciwbólowych, fizjoterapii lub szyny ortopedycznej, w zależności od nasilenia obrażeń.

W przypadku lekkiego skręcenia stawu skokowego można uniknąć operacji. W takim przypadku należy przez kilka tygodni unikać nadmiernego wysiłku i stosować zimne okłady. Jeśli objawy nie ustąpi

Jak długo leczy się skręcenie stawu skokowego

Leczenie skręcenia stawu skokowego zależy od stopnia uszkodzenia. Zwykle zaleca się 6-8 tygodni rehabilitacji, aby umożliwić w pełni powrót do aktywności. Może to jednak potrwać nawet do 12 tygodni, jeśli obrażenia są bardziej złożone.

Jak sprawdzić stabilność stawu skokowego

Stabilność stawu skokowego można sprawdzić poprzez wykonanie badania radiologicznego. Badanie to pozwala zobaczyć struktury stawu i sprawdzić, czy występują jakieś uszkodzenia lub przesunięcia, które mogłyby osłabić jego stabilność. Może to być również wykonane za pomocą tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego.

Jak wzmocnić więzadła stawu skokowego

Aby wzmocnić więzadła stawu skokowego, należy regularnie ćwiczyć i wykonywać odpowiednie ćwiczenia rozciągające. Można także skorzystać z fizjoterapii, która obejmuje ćwiczenia wzmacniające mięśnie i więzadła wokół stawu skokowego, a także leczenie mechaniczne. Dodatkowo, można unikać aktywności, które wymagają wielu skoków lub skrętów, aby zmniejszyć nacisk na staw skokowy.