Co znajdziesz w artykule?
Czym jest szpotawe kolano?
Kolano szpotawe, znane również jako genu valgum, to deformacja kończyny dolnej, w której staw kolanowy jest ustawiony w pozycji zbyt szerokiej w porównaniu z resztą kończyny oraz w której kąt między długimi osiami ud i piszczeli jest większy niż norma. Kąt Q u dorosłych wynosi około 14 stopni.
Przyczyny
Jednym z głównych czynników predysponujących są:
- Dziedziczność i genetyka. Jeśli w rodzinie występują skrzywienia kończyn dolnych, istnieje większe ryzyko, że dana osoba będzie podatna na rozwinięcie tej przypadłości.
- Nieprawidłowe nawyki posturalne oraz osłabienie mięśni stabilizujących staw kolanowy
- Urazy stawów, zwłaszcza w okresie rozwojowym
- Kontuzje, złamania czy inne uszkodzenia strukturalne
- Otyłość
Objawy
- Osoby z kolaniem szpotawym często doświadczają bólu w okolicy stawu kolanowego podczas aktywności fizycznej czy obciążania nóg.
- Trudność w utrzymaniu równowagi oraz komfortu podczas poruszania się.
- Ograniczenie zakresu ruchu w stawie kolanowym, co z kolei prowadzi do ograniczonej funkcji stawu i powoduje trudności w wykonywaniu pewnych czynności (np. schodzenie po schodach czy wstawanie z pozycji siedzącej)
- Kolano szpotawe może wpływać na biomechanikę stawu kolanowego, co z czasem może prowadzić do dodatkowych problemów, takich jak zwyrodnienie stawów czy uszkodzenia chrząstki.
Diagnostyka
Diagnostyka kolana szpotawego obejmuje kilka kluczowych etapów mających na celu dokładne zrozumienie deformacji stawu kolanowego i ustalenie planu leczenia. Pierwszym krokiem jest zebranie szczegółowego wywiadu, w którym lekarz pyta o historię choroby, objawy pacjenta oraz ewentualne urazy czy schorzenia układu kostno-stawowego. Dodatkowo, ocenia medycznie rodzinę pacjenta, aby zidentyfikować ewentualne predyspozycje genetyczne.
Następnie przeprowadza badanie fizykalne, które obejmuje ocenę postawy ciała, długości kończyn dolnych, a także pomiar kątów stawowych. Kluczowe jest ustalenie kąta Q, który wskazuje na ewentualne skrzywienie stawu kolanowego. Kolejnym krokiem jest wykonanie badań obrazowych, w tym rentgenografii, pozwalającej na dokładną ocenę struktury kości stawu kolanowego. W niektórych przypadkach może być zalecane badanie rezonansem magnetycznym dla uzyskania bardziej szczegółowych informacji o mięśniach, więzadłach i chrząstkach stawowych.
Dodatkowo, lekarz może zlecić analizę chodu, w której sprawdzi, jak deformacja wpływa na sposób poruszania się pacjenta. W przypadku konieczności wykluczenia innych schorzeń, może zalecić dodatkowe badania laboratoryjne lub obrazowe.
Cały proces diagnostyczny wymaga współpracy między lekarzem ortopedą a fizjoterapeutą. Precyzyjna ocena stopnia jest kluczowa dla skierowania pacjenta na odpowiednie leczenie, a także dostosowania planu rehabilitacyjnego i fizjoterapeutycznego do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Szpotawe kolano a fizjoterapia
Postępowanie fizjoterapeutyczne w leczeniu kolana szpotawego ma na celu złagodzenie objawów, poprawę funkcji stawu kolanowego oraz korekcję postawy ciała.
1.Ćwiczenia skupiające się na wzmacnianiu mięśni stabilizujących staw kolanowy, zwłaszcza mięśni przywodzicieli. Obejmują m.in. podnoszenie nóg na boku, ćwiczenia z gumą oporową czy prace na przyrządach gimnastycznych, stanie na jednej nodze czy korzystanie z platform równoważnych
2.Rozciąganie i Mobilizacja
3.Korekcja Postawy
4.Masaż Tkanek Głębokich
5.Edukacja Pacjenta
6.Monitorowanie Postępów
Postępowanie fizjoterapeutyczne w leczeniu kolana szpotawego jest procesem stopniowym, wymagającym zaangażowania pacjenta. Konsultacja z fizjoterapeutą pozwala na dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb i charakterystyki każdego przypadku.
Masaż tkanek głębokich stanowi skuteczną i popularną technikę terapeutyczną w leczeniu. Jest to forma masażu skoncentrowana na warstwach mięśniowych i tkankach łącznych, docierająca do głęboko położonych obszarów.
- Masaż pomaga w rozluźnieniu i redukcji napięcia mięśniowego wokół stawu kolanowego, a zmniejszenie tej napiętej muskulatury może przyczynić się do złagodzenia bólu i poprawy elastyczności tkanek.
- Poprawia elastyczność tkanki łącznej
- Zmniejsza obrzęk
- Zwiększa przepływ krwi w obszarze problematycznego stawu, co wspomaga procesy regeneracyjne i dostarcza niezbędnych substancji odżywczych do uszkodzonych tkanek.
- Jeśli kolano było wcześniej poddawane zabiegom chirurgicznym lub występowały urazy, dzięki MTG można pomóc w redukcji blizn i zrostów i poprawić ruchomość stawu.
- Łagodzeni ból
- Pomaga pacjentowi w lepszym zrozumieniu swojego ciała, poprawiając świadomość posturalną i wspomagając korektę nieprawidłowej postawy.
Porady dla Twoich pacjentów
Poniżej zamieszczamy kilka pytań, które zadawane są najczęściej w naszych gabinetach.
Jakie ćwiczenia na szpotawość kolan?
- Leżąc na boku, unieś nogi ku górze. Ćwiczenie to wzmacnia mięśnie przywodzicieli, które pomagają utrzymać stabilność stawu kolanowego.
- Stojąc, umieść gumę oporową wokół nóg, a następnie rozsuń nogi na boki. To ćwiczenie wzmacnia mięśnie przywodzicieli i zewnętrzne rotatory.
- Leżąc na brzuchu, unieś nogi ku górze. To ćwiczenie kieruje się na mięśnie prostowników, pomagając w utrzymaniu równowagi mięśniowej.
- Siedząc na podłodze, unieś jedną nogę i delikatne skręcaj tułów w stronę przeciwległej nogi.
- Użyj rowerka stacjonarnego
Do czego prowadzi nieleczona szpotawość kolan?
Nieleczona szpotawość kolan może prowadzić do różnych powikłań i problemów zdrowotnych. Przedstawiamy kilka możliwych konsekwencji.
- Takie osoby mogą doświadczać chronicznego bólu w okolicy kolan oraz dyskomfortu podczas wykonywania codziennych czynności, jak chodzenie czy stanie.
- Może prowadzić do nierównomiernego zużycia chrząstki stawowej i innych struktur stawowych, co z kolei przyspiesza procesu zwyrodnienia stawów.
- Szpotawość kolan może wpłynąć na sposób, w jaki obciążane są inne stawy, takie jak stawy biodrowe czy stopy, co może zwiększyć ryzyko kontuzji i dysfunkcji w tych obszarach.
- Nieleczona może prowadzić do nierównomiernego rozwoju mięśni wokół stawu kolanowego, co może prowadzić do osłabienia niektórych mięśni i nadmiernego obciążenia innych.
Z czego robią się szpotawe kolana?
- Niektóre przypadki mogą mieć podłoże genetyczne, co oznacza, że osoba ma predyspozycje do nieprawidłowego ustawienia kości kolanowych od urodzenia.
- Niewłaściwa równowaga między mięśniami stabilizującymi stawy kolanowe może prowadzić do nieprawidłowego ustawienia kości i rozwoju szpotawości.
- Uczestnictwo w aktywnościach sportowych lub innych aktywnościach fizycznych, które wymagają częstego zginania i prostowania kolan, może prowadzić do nadmiernego obciążenia stawów kolanowych, która przyczynia się do rozwoju tej przypadłości.
- Otyłość
- Urazy, skręcenia, złamania
- Nieprawidłowości w rozwoju kości u dzieci i młodzieży
Czy szpotawe kolana bolą?
Ból związany ze szpotawością kolan może mieć różne przyczyny, w tym jest to:
- Nadmierna presja na stawy kolanowe
- Uszkodzenie chrząstki stawowej
- Zwyrodnienie stawów
- Nieprawidłowe ustawienie kolan może prowadzić do zmian w postawie ciała i sposobie chodzenia, co może wpłynąć na inne obszary ciała i prowadzić do dodatkowych problemów i bólu.
Ból związany ze szpotawością kolan może być przewlekły lub nasilać się podczas aktywności fizycznej.
Co to szpotawość?
To stan, w którym kości kończyn dolnych, zwłaszcza kości udowej i piszczelowej, są ustawione w taki sposób, że tworzą kąt skierowany na zewnątrz od osi ciała. W przypadku szpotawości kolan, stawy zamiast być prosto ustawione wzdłuż osi ciała, uginają się na zewnątrz, co powoduje, że kolana wydają się “skręcone” na zewnątrz.
Istnieje kilka rodzajów szpotawości, z których najczęstsze to:
- Szpotawość fizjologiczna czyli naturalna postawa kończyn u niemowląt i małych dzieci, charakteryzująca się lekkim szpotawieniem kolan. W miarę wzrostu dziecka, kości mogą stopniowo się prostować i szpotawość ta zazwyczaj znika do wieku około 7-8 lat.
- Szpotawość patologiczna spowodowana różnymi patologicznymi warunkami, takimi jak zaburzenia genetyczne, urazy, choroby stawów, niedobory witamin, nadwaga.
