Choroba Perthesa

Jako fizjoterapeuci, osteopaci i integratorzy strukturalni z kilkudziesięcioletnim doświadczeniem klinicznym, praktycznie każdego dnia pracujemy z Chorobą Perthesa. W poniższym artykule przedstawiamy jedynie wycinek naszej wiedzy. W o wiele szerszym zakresie (diagnostyka oraz klinika) zajmujemy się tym tematem podczas naszego kursu Masażu Tkanek Głębokich, do którego serdecznie zachęcamy wszystkich terapeutów (również studentów).

Choroba Perthesa (choroba Legga-Calvé’a-Perthesa) – etiologia

Staw biodrowy składa się z głowy kości udowej oraz panewki zbudowanej z kości miedniczej (⅖ kość biodrowa, ⅖ kość kulszowa, ⅕ kość łonowa). Oprócz naczyń okalających szyjkę kości udowej sama głowa posiada również tętnicę głowy kości udowej. Jednak mimo dodatkowego ukrwienia jest to miejsce podatne na zaburzenia przepływu krwi, które prowadzi do jałowej martwicy głowy kości udowej zwanej chorobą Perthesa.

Jest to stan chorobowy, który dotyka najczęściej dzieci między 4 a 8 rokiem życia, jednak są przypadki, kiedy może zostać wykryta także w drugiej dekadzie życia. Choroba występuje znacznie częściej u chłopców niż u dziewcząt (4:1) i może dotyczyć jednego lub dwóch stawów.

Etiologia choroby Perthesa nie jest do końca poznana, ale wiadomo, że wpływa na nią dużo czynników. Począwszy od życia płodowego, kiedy to dziecko układa się poprzecznie w łonie matki, a następnie poród pośladkowy. Wskazuje się również na znaczenie przebycia różyczki w czasie ciąży na rozwój choroby. Jednak najważniejszym doniesieniem naukowym, które może wyjaśniać zaburzenia ukrwienia stawu biodrowego, prowadzące do jałowej martwicy głowy kości udowej jest to, że w trakcie okresu przedszkolnego i szkolnego dziecka zauważalne jest zmniejszenie sieci naczyń w przedniej okolicy tego stawu, a u chłopców często ono nie występuje. Oznacza to, że jeśli dojdzie do urazu tej okolicy nie będzie możliwe dostarczanie składników odżywczych do kości przez inne naczynia.

Warto nadmienić, że jest to choroba wywołująca zmiany nie tylko w obrębie stawu biodrowego, ale występują również zaburzenia wzrostu kośćca w obrębie stóp, czy stawów kolanowych.

Choroba Perthesa – fazy choroby i objawy

Wyróżnia się 4 fazy choroby:

• faza pierwsza (początkowa, martwicy) – która w badaniu radiologicznym daje obraz zmniejszenia nasady głowy kości udowej, poszerzenie szczeliny stawu od strony przyśrodkowej oraz złamania podchrzęstnego,
• faza druga (fragmentacji, odbudowy) – dochodzi do odbudowy kości, a także redukcji starych elementów kości,
• faza trzecia (naprawy, reossifikacji) – poprzednia faza powoduje, że zagęszczenie tkanki kostnej jest prawidłowe, jednak kształt głowy i szyjki kości udowej zostaje zaburzony,
• faza czwarta (wygojenia) – jest to okres wyhamowania choroby, w której deformacje w obrębie nasady bliższej kości udowej zostają utrwalone.

Nasilenie objawów zależy od umiejscowienia zmian oraz rozległości uszkodzenia głowy kości udowej. Kiedy zajęty jest duży obszar dochodzi do spłaszczenia głowy kości udowej, a co za tym idzie dochodzi do częstych podwichnięć.

Problem też dotyczy panewki stawu, która w późniejszym okresie ulega zmianom zwyrodnieniowym. Aby oszacować obszar zajęty chorobą, należy wykonać rezonans magnetyczny, na jego podstawie można zaplanować leczenie oraz oszacować rokowania.

Ból w okolicy stawu biodrowego, pachwinie, przedniej części uda oraz stawu kolanowego jest objawem towarzyszącym. Nasila się on głównie podczas biegania czy skakania. W badaniu przedmiotowym widoczne również będzie ograniczenie zakresu wyprostu, odwiedzenia i rotacji zewnętrznej oraz osłabienie siły mięśni odpowiedzialnych za te ruchy.

Podczas stania jednonóż zauważalny objaw Trendelenburga, a w trakcie chodu utykanie i skrócenie fazy podporowej kończyny dolnej zajętej procesem chorobowym.

Klinicznie choroba może być zdiagnozowana podczas szczegółowego wywiadu, z uwzględnieniem wieku dziecka oraz jego płci, a także ograniczenia rotacji w zaatakowanym stawie. Zmiany kostne potwierdza badanie RTG natomiast badanie USG obrazuje poszerzenie torebki stawowej spowodowane pogrubieniem błony maziowej.

Jak może pomóc Masaż Tkanek Głębokich

Porady dla Twoich pacjentów

Jeśli ten temat Cię interesuje, zapraszamy do kontaktu TUTAJ

Jak rozpoznać martwicę kości

Martwica kości, zwana też osteonekrozą, to stan, w którym dochodzi do martwienia tkanek kostnych. Może to być spowodowane brakiem dostatecznej ilości krwi dostarczającej tlen i składniki odżywcze do kości lub uszkodzeniem układu krwionośnego prowadzącym do niedotlenienia kości. Może to prowadzić do deformacji lub nawet złamania kości.

Czy martwica może się cofnąć

Martwica może cofnąć się w pewnych sytuacjach, jeśli zostanie podjęte odpowiednie leczenie. Może to obejmować m.in. usunięcie martwej tkanki, stosowanie leków przeciwzapalnych lub antybiotyków oraz zapewnienie odpowiedniego ukrwienia i użyźnienia tkanek. Ważne jest, aby szybko rozpocząć leczenie, ponieważ im dłużej trwa proces martwicy, tym mniejsze jest prawdopodobieństwo cofnięcia się tego procesu.

Co to jest jałowa martwica kości udowej

Jałowa martwica kości udowej to choroba polegająca na niedokrwieniu kości udowej, co prowadzi do jej zgorzeli. Może być spowodowana różnymi czynnikami, takimi jak choroby tętnic, zakrzepy, niedokrwienie spowodowane ciężką chorobą lub urazem. Może prowadzić do trwałych uszkodzeń kości i utraty funkcji nogi. Wymaga szybkiego leczenia, aby zapobiec dalszym uszkodzeniom i zapewnić pacjentowi pełen powrót do zdrowia.

Czy choroba Perthesa jest dziedziczna

Choroba Perthesa nie jest dziedziczna. Jest to choroba o podłożu idiopatycznym, co oznacza, że jej przyczyny nie są do końca znane. Niektórzy badacze sugerują, że choroba może być spowodowana zaburzeniami mikrokrążenia w stawie biodrowym lub zaburzeniami w produkcji hormonów, ale nie ma jednoznacznych dowodów na to, że choroba jest dziedziczna.

Jak się leczy chorobę Perthesa

Głównym celem leczenia jest ustąpienie dolegliwości bólowych, anatomiczne ustawienie i zachowanie kształtu głowy kości udowej oraz przywrócenie ruchomości. Pacjentom zaleca się odpoczynek w łóżku, stosuje się wyciągi, a następnie zaleca się fizjoterapie.

Leczenie zachowawcze w początkowym etapie będzie polegało na wykonywaniu ćwiczeń zwiększających zakresu ruchomości, stosowaniu technik mięśniowo- powięziowych. W późniejszym etapie pacjent powinien wykonywać ćwiczenia wzmacniające siłę mięśniową, trening chodu, a także nauczyć się prawidłowego centralnego ustawiania głowy kości udowej w panewce.

Niezbędnym elementem w postępowaniu leczniczym choroby Perthesa jest również edukacja pacjenta i jego rodziców.

Celem leczenia operacyjnego jest zwiększenie ruchomości w stawie biodrowym np. za pomocą osteotomii szpotawiącej szyjkę kości udowej lub osteotomii sposobem Saltera.