Chondromalacja rzepki

Jako fizjoterapeuci, osteopaci i integratorzy strukturalni z kilkudziesięcioletnim doświadczeniem klinicznym, praktycznie każdego dnia pracujemy z chromadacją rzepki. W poniższym artykule przedstawiamy jedynie wycinek naszej wiedzy. W o wiele szerszym zakresie (diagnostyka oraz klinika) zajmujemy się tym tematem podczas naszego kursu Masażu Tkanek Głębokich, do którego serdecznie zachęcamy wszystkich terapeutów (również studentów).

Chondromalacja jako dysfunkcja – czym się przejawia

Rzepka to największa trzeszczka w ludzkim organizmie. Ma budowę trójkąta skierowanego wierzchołkiem do dołu. Jej wewnętrzna powierzchnia jest chropowata i tworzy niewielki staw rzepkowo-udowy z kością udową. Jest najbardziej wysuniętą kością stawu kolanowego i niestety ta cecha sprawia, że jako pierwsza znosi siły działające z przodu na staw oraz zwiększa to ryzyko jej uszkodzenia.

Chondromalacja rzepki to stan chorobowy, w którym dochodzi do rozmiękania i włóknienia powierzchni stawowej rzepki, rozpulchniania chrząstki stawowej i tworzenia się na jej powierzchni charakterystycznych szczelin oraz w dalszej konsekwencji, prowadzący do rozwoju zmian zwyrodnieniowych stawu rzepkowo-udowego.

Występuje najczęściej u kobiet między 15 a 35 rokiem życia. Przyczyny występowania choroby nie są do końca jasne.Pacjentów z tą dolegliwością podzielić można na dwie grupy. Pierwsza to grupa bez uchwytnej przyczyny (idiopatyczna), a druga to grupa z nieprawidłowym ułożeniem osi rzepki.

Oprócz typowo mechanicznych przyczyn staw rzepkowo-udowy może stopniowo ulegać zniszczeniu przez takie choroby jak reumatoidalne zapalenie stawów, alkaptonuria, czy zapalenie błony maziowej. Ingerencja człowieka w staw, poprzez podawanie dostawowych iniekcji steroidów także może wpływać na zmianę struktury rzepki.

Uszkodzenia chrząstki można podzielić na 4 stopnie:

• I stopień- chrząstka ulega rozmiękczeniu i powstaje obrzęk,
• II stopień- dochodzi do fragmentacji i powstania szczelin, jednak uszkodzenie jest poniżej 1,25 cm,
• III stopień- dochodzi do fragmentacji i powstania szczelin, a uszkodzenie przewyższa 1,25 cm,
• IV stopień- uszkodzenie jest na tyle duże, że drąży warstwę podchrzęstną.

Chondromalacja rzepki charakteryzuje się występowaniem przewlekłego bólu umiejscowionego w przedniej części stawu kolanowego i powiększeniem dolegliwości po długim siedzeniu lub chodzeniu po pochyłej powierzchni, wykonywaniu przysiadów, czy wchodzeniu po schodach.

Odczuwane dolegliwości bólowe są charakterystyczne, gdyż pacjent może opisywać je jako tępy, piekący ból, który drąży w głąb stawu kolanowego. Chory może również skarżyć się na obrzęk, wysięk oraz odgłos trzeszczenia podczas zginania i prostowania podudzia. W trakcie badania pacjent będzie odczuwał nasilenie dolegliwości, gdy poprosi się go o napięcie mięśnia czworogłowego uda, przy jednoczesnej stabilizacji i przyparciu rzepki przez terapeutę do kości udowej. Jest to tak zwany objaw Soto- Halla.

Badanie RTG wykaże zmiany, dopiero gdy zmiany zwyrodnieniowe stawu będą na zaawansowanym poziomie, dlatego dobrym wyborem badania obrazowego będzie rezonans magnetyczny, który określi wielkość i stopień uszkodzenia chrząstki.

Jak może pomóc Masaż Tkanek Głębokich

Porady dla Twoich pacjentów

Od czego robi się chondromalacja rzepki?

Do powstawania chondromalacji mogą przyczyniać się bezpośrednie urazy takie jak zwichnięcia rzepki, upadek na nią lub uderzenie w jej powierzchnie. Na nieprawidłowe ustawienie rzepki mogą wpływać również zaburzenia balansu mięśniowego (szczególnie głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego uda), zespół nadmiernego przyparcia rzepki, a także uszkodzenia łąkotek.

Czy chondromalacja rzepki boli

W przypadku chondromalacji rzepki, osoba może odczuwać ból w okolicy rzepki, szczególnie podczas chodzenia lub innych aktywności, takich jak bieganie czy skakanie. Ból może być także nasilony po dłuższym siedzeniu lub leżeniu. W zależności od stopnia uszkodzenia chrząstki, ból może być różny i mieć różny nasilenie. Jeśli odczuwasz ból w okolicy rzepki i podejrzewasz, że może to być chondromalacja rzepki, zalecane jest skonsultowanie się z lekarzem, aby ustalić dokładną przyczynę bólu i zaplanować odpowiednie leczenie.

Czy chondromalacja rzepki jest uleczalna

Tak, chondromalację da się leczyć. Leczenie zachowawcze w początkowym okresie będzie polegało na odpoczynku i stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Jednak tak szybko jak to możliwe niezbędne jest wprowadzenie ćwiczeń usprawniających. Należy skupić się na wzmacnianiu mięśnia uda, a dokładniej na mięśniu obszernym przyśrodkowym.

Po pierwsze jest to najważniejszy stabilizator przyśrodkowy rzepki, ale także najmłodsza filogenetycznie głowa mięśnia czworogłowego uda, z czego wynika jej szybki zanik, dlatego należy jej poświęcić dużo uwagi.

Na początku można zacząć od ćwiczeń izometrycznych. Innym również bardzo ważnym elementem jest rozciąganie i rolowanie mięśni kończyn dolnych. Zastosowanie mają także opaski elastyczne, kinesiotaping oraz ortezy, a z zabiegów medycyny fizykalnej zaproponować można pacjentowi magnetoterapię i ultradźwięki.

Jeśli objawy choroby są ostre i nie reagują na rehabilitację oraz jeśli występuje zaburzenie ustawienia rzepki wówczas zaleca się operację celem bocznego uwolnienia rzepki i wyczyszczenia i wygładzenia powierzchni stawowych. Mimo że objawy choroby się przedłużają to zazwyczaj nie są ostre. Pacjentom zaleca się ograniczenie aktywności sportowej i rehabilitację.

Zastosowanie mają preparaty takie jak kwas hialuronowy, które zwiększają regenerację chrząstki stawowej.

Ważna jest również edukacja pacjenta i uświadomienie, jakie czynności mogą pogorszyć jego stan. W trakcie codziennych czynności powinien robić sobie przerwy, aby unikać długotrwałego siedzenia, nie siadać po turecku i nie przyjmować pozycji klęku.

Czy rzepka się regeneruje

Rzepka jest tkanką o dużej zdolności regeneracji, ale jej zdolność do odtwarzania się zależy od wielu czynników, takich jak wiek pacjenta, stopień uszkodzenia tkanek, obecność chorób towarzyszących i styl życia. W przypadku młodych pacjentów z niewielkim uszkodzeniem rzepki, szanse na pełną regenerację są dość duże, natomiast u starszych pacjentów lub osób z ciężkim uszkodzeniem rzepki, proces regeneracji może być wolniejszy lub niepełny. W każdym przypadku ważne jest, aby zapewnić odpowiednią opiekę medyczną i wdrożyć odpowiednie leczenie, aby zwiększyć szanse na regenerację rzepki.