Co znajdziesz w artykule?
Jako fizjoterapeuci, osteopaci i integratorzy strukturalni z kilkudziesięcioletnim doświadczeniem klinicznym, praktycznie każdego dnia pracujemy z ganglionem. W poniższym artykule przedstawiamy jedynie wycinek naszej wiedzy. W o wiele szerszym zakresie (diagnostyka oraz klinika) zajmujemy się tym tematem podczas naszego kursu Masażu Tkanek Głębokich, do którego serdecznie zachęcamy wszystkich terapeutów (również studentów).
Zapalenie więzadła rzepki – etiologia
Więzadło rzepki jest to silne, płaskie pasmo, będące przedłużeniem ścięgna mięśnia czworogłowego uda, które rozciąga się od samej rzepki do guzowatości piszczeli. Po stronie bocznej i przyśrodkowej rozpościerają się troczki rzepki.
Pod wpływem dużych sił generowanych zazwyczaj podczas uprawiania sportów dochodzi do powstawania mikrourazów, prowadzących do stanu zapalnego więzadła rzepki, które określa się mianem „kolano skoczka”.
Jak zostało wyżej wspomniane, w większości jego uszkodzeń dochodzi na skutek powtarzających się ruchów (powodujących ekscentryczne skurcze), co prowadzi do jego przeciążenia. Ten mechanizm powstawania zmian zapalnych więzadła rzepki jest znamienny dla osób trenujących dyscypliny wymagających biegów lub skoków (biegi, koszykówka, siatkówka, lekkoatletyka). Jednak jak się okazuje, to schorzenie nie dotyka jedynie młodych, wysportowanych osób, ale ze względu na powstające wraz z wiekiem zaburzenia trofiki, może dojść do zapalenia więzadła rzepki, na skutek słabego ukrwienia, prowadzącego do jego stanu zwyrodnieniowego.
Duży wpływ na rozwój kolana skoczka ma również twarde podłoże, które zwiększa generowane siły podczas treningu. Pacjenci zazwyczaj zgłaszają ból w okolicy wierzchołka rzepki, rzadziej w miejscu dystalnego przyczepu. Najczęściej dolegliwości bólowe występują w trakcie podejmowania aktywności fizycznej, a ustępują podczas odpoczynku. Jednak zdarzają się przypadki, że mogą pojawiać się przed treningiem lub po jego zakończeniu i ma to związek z coraz większym rozwojem stanu zapalnego więzadła rzepki. Jest to struktura położona powierzchownie, dzięki czemu w badaniu palpacyjnym szybko można wywołać objawy. Przeprowadza się je przy wyprostowanym stawie kolanowym, często dodając komponentę oporową.
Przy stanie zapalnym rzepki stwierdza się wzmożoną tkliwość w obrębie jego przyczepu. Niekiedy wyczuwalny będzie obrzęk, wskazujący na zapalenie pochewki ścięgna. Ważne jest, aby przeprowadzić diagnostykę w kierunku zerwania więzadła lub ścięgna mięśnia czworogłowego uda. U młodych pacjentów konieczne jest zróżnicowanie kolana skoczka z chorobą Osgooda-Schlattera (jałowa martwica kości piszczelowej) lub chorobą Sindinga-Larsena-Johanssona (zapalenie na dystalnym biegunie rzepki).
Klasyfikacja zapalania więzadła rzepki
Wyróżniamy 4 stopnie:
Stopień 1 – ból tylko po wysiłku
Stopień 2 – ból przed i po aktywności, ale nie w trakcie
Stopień 3 – ból niepozwalający na podjęcie wysiłku
Stopień 4 – całkowite przerwanie więzadła
Zapalenie więzadła rzepki – leczenie
Leczenie zapalenia więzadła rzepki we wczesnych stadiach może przebiegać zachowawczo. Jak w większość stanów zapalnych w początkowym etapie rehabilitacji ważny jest odpoczynek uszkodzonej struktury, działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Można to osiągnąć poprzez stosowanie zabiegów fizykoterapeutycznych takich jak:
- krioterapia,
- jonoforeza,
- elektrostymulacja,
- fonoforeza.
Zapalenie więzadła rzepki – ćwiczenia
Ważne jest wprowadzenie ćwiczeń:
- zwiększających giętkość (głównie mięśni kulszowo-goleniowych)
- powodujących wzrost siły mięśniową (w początkowym etapie ćwiczenia w łańcuchu kinematycznym zamkniętym),
- ekscentrycznych,
- poprawiających kontrolę układu nerwowego nad stawem kolanowym.
Wraz z poprawą stanu pacjenta można zwiększać intensywność ćwiczeń i wprowadzać treningi wytrzymałościowe (np. na basenie czy rowerze). Poza tym ważne jest wprowadzenie działań z zakresu terapii manualnej, które będą miały na celu odbarczenie więzadła rzepki i jej przyczepu. Wspomóc w powrocie do zdrowia może również aplikacja odpowiednich technik kinesiotapingu oraz zastosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Nie są zalecane miejscowe wstrzyknięcia kortykosteroidów, które będą powodowały atrofię, prowadzącą do rozerwania więzadła. Oczywiście wszystkie te działania będą skuteczne, jeżeli pacjent będzie świadom swojego stanu zdrowia i tego, że w jego stanie należy unikać gwałtownych przyspieszeń i wyskoków.
W przypadku przewlekłego uszkodzenia więzadła rzepki bądź przy jego całkowitym przerwaniu (IV stopień) niezbędne jest leczenie operacyjne. Zabieg może polegać na:
- artroskopowym oczyszczeniu więzadła,
- rozcięciu więzadła i usunięciu zmienionych tkanek,
- częściowym usunięciu więzadła i ponownym umiejscowieniu przy biegunie rzepki,
- rekonstrukcja więzadła.
Po wykonanym zabiegu pacjenta czeka rehabilitacja, która podobnie jak w przypadku leczenia zachowawczego będzie początkowo polegała na odpoczynku, a następnie rozciąganiu grupy tylnej mięśni uda, rozciąganiu i wzmacnianiu mięśnia czworogłowego i stosowaniu zabiegów zmniejszających stany zapalne Ważne są również ćwiczenia propriocepcji, zwiększające zakres ruchu, terapia manualna, a także kinesiotaping.
Zapewne zainteresuje Cię artykuł o chondromalacji rzepki