Co znajdziesz w artykule?
Jako fizjoterapeuci, osteopaci i integratorzy strukturalni z kilkudziesięcioletnim doświadczeniem klinicznym, praktycznie każdego dnia pracujemy z ganglionem. W poniższym artykule przedstawiamy jedynie wycinek naszej wiedzy. W o wiele szerszym zakresie (diagnostyka oraz klinika) zajmujemy się tym tematem podczas naszego kursu Masażu Tkanek Głębokich, do którego serdecznie zachęcamy wszystkich terapeutów (również studentów).
Zapalenie ścięgna piętowego – etiologia
Osoba prowadząca siedzący tryb życia, niepodejmująca aktywności fizycznej poza pracą, spędzająca swój czas zazwyczaj przed telewizorem nagle decyduje się zacząć uprawiać sport. Mogłoby się wydawać, że to bardzo dobry w krok w stronę zdrowia, jednak jak się okazuje nie zawsze tak nie jest… Nagły przypływ motywacji do biegania długich dystansów, o dużej intensywności lub po prostu brak odpowiedniego przygotowania do treningu mogą skończyć się źle, gdyż możliwy jest uraz, a w rezultacie zapalenie ścięgna piętowego nazywanego też ścięgnem Achillesa. Jednak z drugiej strony jest to również schorzenie wielu zawodowych sportowców. Czym więc jest ta struktura która, mimo że jest największym ścięgnem w ludzkim organizmie, ulega tak często uszkodzeniom?
Ścięgno piętowe (Achillesa) jest to silne pasmo, będące zakończeniem mięśnia trójgłowego łydki (składającego się z mięśnia brzuchatego łydki i mięśnia płaszczkowatego), mające swój przyczep końcowy na guzie piętowym. Z jednej strony potrafi wytrzymać działające na nie siły poprzeczne do 500 kg, a z drugiej tak łatwo je uszkodzić, gdyż jak dowodzą badania, ponieważ około 2-6 centymetrów od przyczepu na kości piętowej ma strefę słabego ukrwienia.
Do jego ostrego urazu dochodzi, gdy gwałtownie zwiększa intensywność lub dystans pokonywany podczas treningów. Może mieć to również związek z nieprawidłowym przygotowaniem (rozciągnięciem) ścięgna Achillesa podczas rozgrzewki, a także przetrenowaniem.
Jego przewlekłe urazy spowodowane są tzw. sumowanymi mikrourazami, które są szczególnie niebezpieczne u sportowców. Powtarzające się obciążenia powodują stopniowe osłabianie ścięgna, jego stany zapalne, obniżenie elastyczności, a w rezultacie jego przerwanie.
Do czynników predysponujących do zapalenia ścięgna Achillesa należą:
- biegi oraz skoki,
- dodanie komponenty wbiegania pod górę do treningu,
- zbyt szybki powrót do dużych dystansów po przerwie treningowej,
- nieprawidłowo dobrane obuwie (zbyt sztywne),
- twarde podłoże podczas treningów.
Można wyróżnić:
- zapalenie ścięgna Achillesa w obrębie jego przyczepu- pacjent będzie skarżył się na bolesność i wzmożoną tkliwość w obrębie pięty, a ich nasilenie może pojawić się podczas wbiegania pod górę.
- zapalenie ścięgna Achillesa poza jego przyczepem- związane jest to ściśle z zaburzeniami ukrwienia na długości ścięgna.W tym przypadku wyróżnia się jeszcze jeden podział:
- zapalenie okołościęgnowe- dotyczy tylko osłonki, otaczającej ścięgno,
- zapalenie występujące z podrażnieniem ścięgna- dotyczy zarówno osłonki jak i ścięgna,
- podrażnienie ścięgna- dotyczy samego ścięgna
Zapalenie ścięgna piętowego – objawy i diagnostyka
Do typowych objawów zgłaszanych przez pacjenta jest ból zlokalizowany kilka centymetrów nad przyczepem do guza piętowego, bolesność uciskowa na przebiegu ścięgna, trzeszczenie – wrażenie „piasku w ścięgnie”. Dolegliwości w początkowym etapie pojawiają się po zakończeniu aktywności, a później nasilają się również podczas treningu.
Podczas diagnostyki należy również ocenić postawę ciała w tym ustawienie stóp oraz zakresy ruchu w stawach kończyny dolnej- szczególnie ważne jest zgięcie podeszwowe stopy, używając w tym celu test wspięcia na palce (przy zapaleniu ścięgna piętowego ruch ten będzie ograniczony).
W celu zróżnicowania zapalenia ścięgna piętowego z jego całkowitym przerwaniem można wykonać próbę Thompsona- jest dodatnia, gdyż pacjent nie jest w stanie zgiąć podeszwowo stopy, świadczy to o przerwaniu ścięgna.
Zapalenie ścięgna piętowego – leczenie
Postępowanie w leczeniu zachowawczym zapaleniu ścięgna piętowego obejmuje:
- odpoczynek, w początkowym etapie polegający na całkowitym odciążeniu kończyny, a później ważna jest redukcja częstości i intensywności treningów,
- okłady z lodu,
- stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
- ćwiczenia rozciągające i wzmacniające ścięgno Achillesa,
- ćwiczenia wzmacniające mięsień brzuchaty łydki i mięsień płaszczkowaty,
- zastosowanie wkładek w przypadku występowania wad postawy,
- techniki rozluźniające ścięgno i zmniejszające napięcie całej taśmy biomechanicznej tylnej strony uda,
- zabiegi z zakresu fizykoterapii o działaniu przeciwbólowym.
Zakazane są miejscowe iniekcje steroidów w ścięgno lub jego przyczepy, gdyż może doprowadzić to do jego przerwania.
Jeżeli leczenie zachowawcze nie przyniesie oczekiwanych efektów w ciągu 6 miesięcy należy podjąć decyzje o zabiegu operacyjnym, który polega na plastyce ścięgna i ościęgnej. Po zabiegu unieruchamia się kończynę na okres od 4 do 6 tygodni, chodzenie z częściowym obciążeniem możliwe jest po 2-4 tygodniach, a po zdjęciu gipsu pacjent poddawany jest 6- tygodniowej rehabilitacji.
Zapewne zainteresuje Cię artykuł o ostrodze piętowej